Maandag 28 Mei 2018

DIE STORIE VAN DIE VROU SONDER NAAM

Sy bel my een aand baie laat. Sy vra verskoning daarvoor en val sommer met die deur in die huis. 


Ek wil vir jou my storie vertel. Ek wil hê jy moet daaroor skryf. Die hele wêreld moet weet daarvan.

Ek antwoord half onseker: "Goed. Mag ek sê wie jy is?" 
·         Nee

"Mag ek sê waar jy bly?"
·         Nee

"Mag ek iets oor jou gesin sê?"
·         Nee

Goed, ek sal dit dan nie doen nie. Dit is jou keuse hoe jy dit wil gedoen hê. Dankie dat jy my met jou storie wil vertrou. Ek hoop regtig ek doen nie afbreek daaraan nie.

Op daardie stadium het ek natuurlik geen idee gehad waaroor die alles gaan nie. Ek het gespanne sit en wag.

Een laaste ding, voeg sy by: Moet my asseblief nie onderbreek nie en moenie agterna vrae vra nie. Ek wil dit een maal vertel en dan nooit weer daaroor praat nie. Reg?

"Reg met my."

Ek weet jy is ook met fibromialgie diagnoseer. Dit is wat my laat besluit het om my storie vir jou te vertel. Jy moet ernstig dink daaroor, want die genesing hiervan lê by jouself.

Ek snak hoorbaar na my asem. Regtig? En geen dokter het dit nog ooit vir my gesê nie? Ek dink so by myself dat hierdie vrou nou ‘n vet kans vat, maar ek het belowe om nie in te meng nie. Ek byt dus net my lip vas en gordel vas om die groot hoor te hoor vanaand.

Wat hier volg is dus haar storie soos wat ek dit agterna kon onthou. Sy het lank en baie gepraat maar onthou, ek het belowe...!

Ek het susters en broers gehad. Ek was die tweede oudste van die spulletjie. Iewers, toe ek nog baie klein was, het dinge in die huis ‘n bietjie skeef geloop. Dit was so erg dat my ma so half vergeet het van my bestaan. Dis nie dat sy my wou vergeet het nie, verstaan my mooi. Sy was ‘n baie goeie vrou vir my pa en ‘n baie goeie ma vir ons kinders. Dis net...glo my maar dat sy dit nie kon help dat sy van my vergeet het nie.

Nou ken jy mos kinders. Jyself het mos ook drie kinders. Hulle voel baie gou afgeskeep en/of verwerp as jy net ‘n bietjie meer aandag aan die een gee as aan die ander. Nou hoe dink jy het hierdie ding in my kleinkindjiekop gevoel? Natuurlik het ek, sonder dat ek mos daaroor gedink het, gevoel dat ek nie eintlik plek in die huis het nie.

Ons was ‘n baie groot familie met baie neefs en niggies. Een keer het my nefie en sy pa by ons op die plaas gekom. My nefie het my eenkant toe gevat omdat hy wou ‘sien’. Jy verstaan mos wat hy wou sien? Ek was skaam, maar hy het ‘n gladde bek gehad en ek het hom gewys. Dit is toe juis die tyd van die kombuisvrou buite toe kom om iets te kom doen en sy sien dat ons vir mekaar wys. Die volgende wat ek sien is my ma wat om die hoek kom. My boude het daardie dag gebrand soos nooit voor dit en ook nooit daarna nie. Wat het daardie pak slae my geleer? ‘n Mens doen nooit, ooit sulke dinge nie. Dis mos reg dat ek dit geleer het, nê?

Maar! Daar was ‘n man in die familie wat ook gehou het daarvan dat al ons niggietjies vir hom moet wys en dan wou hy mos voel ook. Nou sit jy twee en twee bymekaar: Jy mag dit nooit doen nie, want jou boude brand vir dae daaroor. Sou jy dit dan vir jou ma vertel het? Ek glo wraggies nie so nie, hoor.

Ek gaan skool toe onder die druk van verwerping en seksuele misbruik. Nee, ek het nie daardie woorde geken nie en ek het self ook nie besef dat ek ‘n helse probleem het nie. Hoe sou ek dit weet? Maar! Ek slaap snags nooit nie – die nagmerries sorg daarvoor. Nag na nag na nag na nag! Dieselfde droom oor en oor en oor. Die vrees waarmee ek gaan slaap het elke aand is onbeskryflik, want ek het geweet die droom wag vir my sodra ek aan die slaap raak. Ek besef vandag eers waarom ek nooit op skool presteer het soos my broers en my susters nie. Ek was eenvoudig te moeg om behoorlik te konsentreer in die klas.

Ek gaan deur al die standerds met hierdie aaklige, aaklige gevoel van ‘ek pas nie in nie’ en ‘ek is nie so goed soos hulle nie’. Ek voel ontuis tussen my maats. Ek voel ontuis in my ouerhuis. Ek voel ontuis in my eie vel. Ek haat my eie bestaan.

Na skool gaan dit so effens beter, maar toe was daar weer ander probleme wat nie nou ter sake is nie. Die feit van die saak is dat ek my skooljare wou toemessel en nooit, ooit weer iets daarmee te doen wou hê nie. Ek het geen kontak gehou met enige van my skoolmaats nie. Waarom sou ek dit nou wou doen? Hulle het nie getraak met my nie (dit is wat ek vas geglo het) en ek wou dit net uit my verstand uit brand met iets soos seepsoda of wat ookal. Vir altyd en altyd wou ek dit vergeet.

Mettertyd het ek met walging begin dink aan my skooljare. Was dit werklik so sleg? Ek weet nie meer nie. Al wat ek weet is dat dit die tyd was wat ek nie weer wou beleef nie – nooit ooit nie.

En toe gaan hou ons mos reünie. Ek het besef dat ek sou moes gaan sodat ek hierdie laaste hekkie (soos wat ek dit gesien het) moes oor. Ek moes met julle vrede gaan maak. Nee, ek moes met myself gaan vrede maak daar. Op die ou einde was ons ‘n hele paar wat erken het dat ons bitter onseker van onsself was, dat ons nie baie goeie herinneringe van ons skooljare het nie. Martha, jy het dit ook gesê daardie Sondagoggend, onthou jy?

Dit is waar ek jou weer na al die jare gesien het. Jy het vir my vertel van fibromialgie en ek het vir jou gesê ek het dit ook. Onthou jy? Ek het vir jou vertel hoe ek pyn wanneer ek spanning het en jy het dit beaam.

Wat ek jou nie vertel het aan die einde van die naweek nie, was dat ek toe reeds besef het dat my pyn die helfte minder was. Ek het die Saterdag of Sondag besef dat ek nie pyn het nie. Ongelooflik, ha?

Nou hoekom dan so? Weet jy, ek wou julle nie ‘face’ nie. Ek wou nie een van julle ooit weer sien nie. Ek was mos nie goed genoeg en slim genoeg en mooi genoeg en wat alles genoeg nie. En ek kom daar tussen julle almal en almal is so bly om my te sien. Wat ‘n antiklimaks. Ek kon my eie oë en ore nie glo toe ek almal groet en ek besef maar ek ‘is dan deel van almal’ nie. My kop het half gesukkel om dit te verstaan, weet jy. Daardie Vrydagnag was die pyne so erg dat ek byna nooit geslaap het nie. Ek staan die Saterdagoggend onder die stort en ek weet nie hoe gaan ek deur hierdie dag kom nie...

Ek ry Maandag huis toe en ek voel so goed oor myself. Ek glo nou het ek alles wat agter my was, oorwin. Maar nee, daar was nog die ding met daardie man in die familie. Ek gesels met iemand – ons noem haar sommer my ‘private shrink’. Sy begin vrae vra. En sy druk haar duim bo-op die seerste plek in my hart. En sy hou daardie duim daar. Sy wil hom nie oplig nie en sy wil hom nie wegvat nie.

Sy vra vir my: “As jy kon, wat sou jy vandag vir daardie klein dogtertjie wat gemolesteer is (dis nou ek daai!) sê? Ek is onmiddellik so kwaad dat ek hyg na my asem. Ek antwoord haar dat ek niks, maar niks vir daardie kind te sê het nie. Sy vra vir my hoekom ek so oor die kind voel en ek antwoord dat die kind te simpel en te dom en te wat alles was om haar mond oop te maak en vir iemand te vertel wat aan die gang is. En sy hou daardie duim daar, man. Dit pyn later oral, maar sy hou nie op nie. Sy preek nie vir my nie, hoor. Sy vra vrae en ek is kwaad vir die kind. Veel, veel later los sy my en ek gaan slaap.

Die wonderwerk van dit alles is wat die volgende dag met my gebeur het. Ek het nou nie juis die hele dag daaraan loop en dink nie, glad nie. Maar iewers deur die dag daal die gedagte op my neer: Die kind het nie geweet nie! Die kind was regtig nie skuldig aan daardie daad nie. Sy was onskuldig die hele tyd. En ek besef: Hoe kan jy haar haat as sy nie van beter geweet het nie?

Ek is nou moeg, maar ek moet my storie klaar vertel. Ek moet vir jou sê dat ek sedertdien nog nooit weer die pyne van fibromialgie gehad het nie. Ja, die ander probleme wat voorheen daar was, is almal nog daar, maar nie die erge simptome van daardie groot monster nie.

Dit is waarom ek dit vir jou wou vertel, Martha. Jy moet vir die wêreld vertel dat daar genesing is vir fibromialgie. Jy moet my glo. Almal moet my glo. Wanneer jy die woede en die haat van jou kinderjare afskud, is jy vry van pyn.

Glo jy my? Groot asseblief, glo jy my?

Sondag 27 Mei 2018

DOEN DIT NET!

Ek sit en kyk na Karen Zoid en Johnny Clegg. Dis albei legendariese mense, dink ek. Sy is die ma van ‘n yslike groot seun, maar sy speel en sing rock asof sy nog sestien jaar oud is. Johnny Clegg is uit ‘n ander hout gesny. Daar is nie nog ‘n mens soos onse Johnny nie.

Onder andere ontvang hy die OBE (Officer of the Order of the British Empire) van die koningin van Engeland. Nog iemand hier rond wat dit bereik het? Nee, ek weet jy weet ook nie van nog iemand nie. Hy het al vyf miljoen albums verkoop. Hoe nou? Weet jy van nog ‘n Suid Afrikaner wat dit kon regkry? Nee, ek het nie so gedink nie, jong. Jy kan maar ophou soek want jy sal nie so ‘n mens hier kry nie. Johnny Clegg het kanker, maar is besig met ‘n wêreldtoer. Maar ek wil oor die een van die bogenoemde feite praat nie. Hy het vir seker sy eie reklamespan, dus het hy my nie ook nog nodig nie.

Karen wil by hom weet wat is sy leuse. Sy antwoord is kort en kragtig: “Do your job.” Hy brei daarop uit: Wanneer jy plannetjies maak oor iets, dit maak nie saak wat nie, is dit ‘n groot proses in jou kop. Wanneer jy uiteindelik alles agtermekaar in jou kop het, voel dit vir jou ‘the job is already done.” Maar dit is nie waar nie! Dit is dan wanneer die groot werk eers begin. ‘n Mens begin nie ‘n ding en los dit halfpad nie; jy maak klaar waarmee jy begin het. Altyd. Jy hou nie op voordat dit nie klaar is nie.

Sy vra vir hom watter les hy sy seun geleer het. Hy antwoord weereens doodeenvoudig: “Do your job.” Hy vertel hoe hy as baie jong seun die Zoeloe kampongs besoek het om hulle manier van kitaarspeel en sing te kan bemeester. Die polisie bring hom een aand huis toe. Hulle is hoogs ontsteld, want dit is baie, baie gevaarlik om tussen daardie wilde klomp bakleiende Zoeloes te wees. Sy ma was ‘n ‘jazz singer’. Toe sy met hom raas omdat hy tussen die Zoeloes was, antwoord hy haar: ‘Jy wil ‘n wêreldberoemde ‘jazz singer’ wees, ek wil saam met die Zoeloes speel en sing.’ Hy het sy kop daarop gesit en nooit weer teruggekyk nie.

En my kop gaan aan die loop met my. Hoeveel honderde kere bedink ‘n mens ‘n ding, maar jy kom nooit verder as dink nie.

Laat in die aand: Ek moet regtig ‘n draai by die of daai gaan maak. Hulle kry swaar, man. Ek kan dalk daar ‘n bietjie gaan opbeur. Of, nog erger! Net môre vat ek die ma van daardie huis winkel toe dat ons hulle koskaste ‘n bietjie kan opvul. Ek werk honderd persent uit hoe laat ek sal gaan en wat ons alles gaan koop. Ek stuur tot selfs vir haar ‘n sms dat ek môre ‘n draai daar wil maak. (gelukkig noem ek nie die aankope by die winkel nie!)

Watter rein en edel gedagtes is dit nie. ‘n Mens kry amper lus om daarop te antwoord met ‘n innige ‘Amen!’. Maar ongelukkig het ek, toe ek wakker word, lankal nie meer onthou van my pragtige voornemens nie. Sy wag die volgende namiddag vir my, maar natuurlik daag ek nie op nie.

Maar wat van dinge by my werk? Ek besluit op ‘n dag dat dit nou hoog tyd is dat ek ‘n bietjie moet werk aan my CV. Regtig, ek is nog nie te oud om iets by te leer nie. Ek google dadelik en kry die perfekte kursus wat ek wil doen. Ek is so opgewonde dat ek dadelik inskryf en die inskrywingsfooie aanlyn betaal. Ek voel so goed oor myself, ek kan soos ‘n klein hondjie al in die rondte hol van pure plesier.

Twee weke later daag die pakkie met boeke op. Ek wonder vir ‘n oomblik waarom ek daardie dag so opgewonde was oor hierdie kursus. Ek maak die pakkie oop en blaai deur die boeke. Regtig? Wou ek dit regtig doen? Ag nee, jimmel man! Wat het my besiel? Ek sit die boeke mooi op ‘n hopie op die onderste rakkie van die boekrak en belowe myself ek sal nog daarby uitkom, net nie nou nie. Jy weet mos ek is vrek besig op die oomblik, ha? Ek het regtig nie nou die tyd (of die lus) daarvoor nie.

Die anderdag hoor ek van die mense wat so eensaam is in die hospitaal. Ek besluit dat ek voortaan die hospitaal gaan besoek. Een maal per week is glad nie te veel gevra nie, reken ek. Ek reël met die hospitaal superintendent en ek voltooi vorms en als. Volgende Donderdag... het ek ongelukkig klaar vergeet dat ek ooit gedink het daaraan om dit te doen.


As ek terug kyk, sien ek duisende sulke klein ‘graffies’ waar my voornemens begrawe lê. Ek kry innig skaam dat ek soveel energie gemors het om dinge te bedink. Want, weet ons mos nou, om dit te dink, beteken glad nie dat dit al voltooi is of selfs enigsins al begin is nie.

Sjoe! Is dit nou waar die Engelsman so graag sê: Talk is cheap...?!

Sondag 20 Mei 2018

DIE BLOEDROOI BLOM VAN HEIMWEE


Heimatlos sind viele auf der Welt,
heimatlos und einsam wie ich.
Überall verdiene ich mein Geld,
doch es wartet keiner auf mich.
Keine Freunde, keine Liebe,
keiner denkt an mich das ganze Jahr.
Keine Freunde, keine Liebe,
wie es früher, früher einmal war.
Hoffnungslos ist keiner auf der Welt.
Einmal kommt für jeden die Zeit.
Und ich weiß, ich weiß das Schicksal hält
auch für mich noch einmal bereit:

Ein paar Freunde, eine Liebe,
daran denke ich das ganze Jahr.
Ein paar Freunde, eine Liebe,
wie es früher, früher einmal war.

Vry vertaal in Afrikaans: Baie is haweloos in die wêreld, haweloos en eensaam soos ek. Oral verdien ek my geld, maar niemand wag vir my nie. Geen vriende, geen liefde nie, niemand dink aan my die hele jaar nie.

Nou vra jy my waarom op aarde ek nou juis vanaand na onse Freddy sit en luister. Die antwoord is baie eenvoudig: ek het heimwee. Ek verlang na jou en die en daai en (hoe lui die lawwe spreekwoord?) almal wat ek nie eens ken nie.

Ken jy daardie vae gevoel wat so vat, vat, vat aan jou hartsnare? Daardie gevoel wat jy net nie aan ‘n ander mens kan verduidelik nie, want hoe skryf jy nou eintlik in woorde wat in jou siel aan die gebeur is? Hoe laat jy iemand anders voel hoe voel jou hart? Of hoe klop jou hart nie? Want soms voel dit mos kompleet of jou binneste doodstil gaan staan het. Dis soos ‘n waterpoel waarin een enkele vuurrooi blom dryf. En daardie blom het baie, baie name.

Ek sien jy knik. Jy hoor my hart. Jy voel ook (soms) so. Ja? Ek is bly as jy my hart vanaand hoor, want regtig, vanaand het ek nodig dat iemand my hoor. Hoekom? Maar ek sê jou dan nou daar dryf ‘n bloedrooi blom in my hart. En vanaand is blom se naam Heimwee.

Die blom het eintlik baie name. Verlang. Heimwee. Trots. Vreugde. Nee, nooit kan sy naam Woede wees nie, hoor. Dis ‘n blom van ‘n ander kleur daardie een.

Wanneer jy voor hierdie rooi blom te staan kom, het jy ‘n keuse. Jy moet (baie) gou omdraai en loop, of jy moet bereid wees om tyd saam met Blom te spandeer. Want, jy sien, Blom is suinig en so soort van jaloers ook nog. Jy kan nie net so effentjies loer na Blom en dan besluit om te loop nie. O nee, dit werk glad nie so nie.

Ek weet nie hoe jy dit ervaar nie, maar as ek so vir Blom staan en bekyk, kan ek later in my hart die mooi onthoudinge so half blaai soos jy deur ‘n foto-album blaai. Die vriendelike glimlag van ‘n ver vriendin. Die sagte aanraking van jou liefie wat lankal nie meer saam met ons op aarde is nie. Die trotse knik van ‘n kop van wie weet wie. Soms selfs die reuk van 'n geliefde.

Maar eintlik is dit nie soseer beelde nie, dit gaan oor emosies – oor liefde en vrede en tevredenheid. Daardie snoesige nabyheid van iemand. Dalk was dit vir ‘n oomblik. Dalk was dit ‘n lewe lank. Dit maak nie saak nie. Tyd speel in elk geval glad nie in die hart ‘n rol nie, het jy al agtergekom? Tyd is iets vir die kop, vir die harde werklikheid. In die hart is daar ‘n ‘vir altyd en altyd’ soort van milieu.

In die hart is liefde vir altyd en altyd. Die oomblik van totale vreugde oor die geboorte van jou kindjie is vir altyd en altyd. Jou hart is jou hart en jy skryf hom nie voor nie. As jy lief is, is jy lief! As jy nou gelukkig is by iemand, kan jy jare en jare van nou af nog altyd daardie gevoel in jou hart vashou soos die bloedrooi blom. Dit is waarom ek verwys het na die foto-album, sien. Jy blaai hom so en dan sit jy weer langs jou mooi vriendin en in jou hart is daardie warm tevredenheid van die saamwees.

En glo my, daardie album se blaaie kan jy nie uitskeur nie, probeer maar soos jy wil. Onthou is onthou is onthou!

Nou vra ek jou, troetel jou rooi blom wanneer jy daar kom. Troetel hom en liefie hom, want dit is waarom ons mens is – ons is so intens geseënd met ‘kan jy nog onthou’.


Heimwee
in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Heimwee is 'n Duitse leenwoord (Heimweh), waarmee 'n verlange of weemoed uitgedruk word na die geborgenheid en sekerheid van die bekende.

Donderdag 17 Mei 2018

JY TOOR MET MY HART, MAN!

Dis laat in die aand en die gedagtes vat weer koers soos hulle lus het. Ek sien iemand is nog wakker en ons praat ‘n woordjie of twee en daar gaat die gedagtes soos wilde perde wat nie gekeer kan word nie...of eintlik wil ‘n mens hulle ook maar nie keer nie, ha?

Hierdie vriendin van my...! Dit vat so bitter min om haar gelukkig te maak. Net 'n woordjie van ondersteuning van my kant af, niks meer nie. Dit is regtig al wat sy nodig het om weer te glimlag. Nie ‘n geskenk of niks nie, hoor. Net ‘n klein woordjie van begrip is nodig om haar weer op te dollie en aan die gang te sit.

My moeder, daarenteen, kon jy omkoop met ‘n lekker stukkie fudge of ‘n toffie. Ja! Toffies was uiteindelik die wenner tussen al die baie lekkertes op die winkelrakke. Op sy tyd was ‘n blokkie sjokolade ook goed, maar die toffie het altyd gewen. So gepraat van sjokolade – kan jy glo dat sy die selfdissipline gehad het om elke dag so wraggies net een blokkie te eet? Ogggg, nee man tog! My kinders het altyd gesê ek eet hom soos ‘n stuk brood – vat hom aan die eenkant vas en werk hom deur tot jy later nog net die vingers kan aflek. Lekker verby! Gits, dit klink nou lekker vulgêr as ek dit nou so sit en praat, ha? Wragtag vulgêr en effens banaal, dink ek.

Nou behalwe met sjokolade, waarmee kan jy my nog bly maak? Sjoe, daar is soveel maniere om my siel te koop, maar ek sal probeer om dit eenvoudig te hou.

 As jy my nou regtig opgewonde wil maak, draai ‘n klein ietsie (ja, sommer 'n ietsie!) toe in mooi papier. Is! Ek jok nie vir jou nie, man. Ek vrek oor ‘n persent – enige persent!

Dit maak sowaar nie so baie saak wat jy in daardie mooi papiertjie (nie 'n sakkie wat gou-gou gekoop is nie, hoor) het nie, dit maak my hart week om te dink dat jy dit vir my spesiaal gaan uitsoek het of gemaak het of wat ookal die geval mag wees. En wat dit nog lekkerder maak, is om te sien watter papier jy uitgekies het vir hierdie persent van my. Ek belowe jou, die adrenalien skiet die hoogtes in en ek is vir die res van die dag op 'n 'high'.
 
Spontane persentjies is die lekkerste ding wat ek kan oorkom. Mmm, ek hoor jy vra my wat is 'n spontane persent dan nou eintlik. Jy sien, dis daardie persentjies wat nog sommer in die winkel se drasak is, want hy is nou gekoop en jy wil hom nou vir my gee, nie eers anderdag nie. Ek is lief daarvoor om dit ook te doen, maar soms wonder ek of almal verstaan hoe kosbaar dit regtig is. Want sien, jy is winkel toe om brood te koop, maar jy kom huis toe met 'n verrassing vir 'n hartsmens van jou. Wat is nou lekkerder as dit?

En asseblief toggie, as ek vir jou ‘n persent gee, moet hom seblief nie daar eenkant neersit om later oop te maak nie. Ek is so opgewonde dat ek hom sommer self ook vir jou sal oopskeur. Jy sien, dit gaan alles vir my oor jou reaksie wanneer jy sien wat ek vir jou gebring het. Jou reaksie is weer vir my ‘n presentjie op sy eie. Jy kry die persent, maar ek kry die mooi glimlag van tevredenheid.

Dieselfde geld vir 'n mooi, opregte kompliment uit 'n onverwagse oord. Iets wat ek nooit ooit sal vergeet nie, was so ‘n uit-die-hart kompliment van ‘n vriendin jare en jare gelede. Ons almal sukkel (soms) om ‘n kompliment te aanvaar, maar daardie een was besonders en so honderd persent op die regte oomblik. Dit was in ‘n tyd wat die swart hond van depressie weer woelig was by my voordeur. Ek het gesukkel om asem te kry, want die gedierte het lekker met my gemors. Ons moes die aand koor gaan oefen en ek het half teen my sin gegaan. Ek het daar opgedaag met ‘n gesig wat boekdele spreek – jy ken mos daardie frons wat niks en niemand van jou gesig kan afgevee kry nie. Dis toe wat hierdie mooi vrou my groet met ‘n ‘Hier kom die vrou met die mooiste glimlag in die dorp!’ Weet jy, ek weet dit was maar net haar manier om my ‘n bietjie beter te laat voel, seker niks meer as dit nie. Maar ja, na al die jare onthou ek dit as die oomblik wat ek opeens die lig weer (so effentjies) deur die donker kon sien skyn. En natuurlik het ek haar beloon met die grootste glimlag wat ek op daardie stadium kon gee.

Nog 'n ding wat ek nooit, ooit sal vergeet nie, is een verjaardag van my. Toe ek vroeg die oggend opstaan (dis in die winter en dus was dit nog stikdonker) is daar by elke ligskakelaar in die huis 'n lekkertjie met 'n piepklein kaartjie vasgeplak. My hart se punt se vreugde se lekkerkry! Sjoe, dit was die lekkerste wat opstaan nog ooit vir my was en ooit sal wees. My oususkind het die moeite gedoen om dit in die middel van die nag vir my (ja, vir my!) te doen. Wat 'n vreugde om sulke mooi liefgoedjies van elkeen van my kinders te kan onthou.
 
Iets wat my telkemale stomslaan, is wanneer ek sukkel met iets en ek hoor onverwags hier langs my: "Kom, ek sal jou gou hiermee help." Dit kan die kleinste dingetjie wees, maar my hart is sulke tye so baie, baie lief vir jou. Bedagsaamheid is maar redelik yl gesaai deesdae, stem jy nie saam nie? 

Eintlik kan jy my siel koop met byna enige ding, jong. Ek hou ongenadiglik baie van alles wat onverwags op my skoot kom beland...behalwe natuurlik moeilikheid! 

En nou wonder ek opeens of ek ooit altyd genoeg dankie sê vir al die liefde wat ek ontvang? Dankie is eintlik so ‘n ou dom woordjie, dink jy nie ook so nie? Ek dink daar moet meer woorde wees om mee te kan dankie sê. As jy iemand bloot uit hoflikheid bedank, is ‘Baie dankie’ vir my voldoende. Maar dan kom jy voor iemand te staan en jy wil uit jou hart uit dankie sê en jy weet opeens nie watter woord om te gebruik nie. Is dit net ek of voel jy ook so? Jy wil mos sulke tyd eintlik so 'n klein deeltjie van jou hart vir daardie liefmens gee, maar al wat jy het is daardie onbeduidende dankie-woordjie.

Nou wil ek maar net vir jou en elkeen van my hartsmense weereens sê, baie dankie dat jy in my lewe is. Dankie dat jy my daaglikse stukkie van groot lekkerte is...ek waardeer jou meer as wat ek ooit kan sê. 





Maandag 14 Mei 2018

DIE BITTER NASMAAK VAN ONVERGEWENSGESINDHEID


           
             Sy hou al vir jare en jare skool. Haar jongste is alreeds uit die skool uit, dus is sy regtig nie meer ‘n kuiken nie...en ook nie lus vir kuikenkos nie, 'if you catch my drift'.
            Soos in elke ander beroep ook maar, lewer die onderwys van tyd tot tyd sy eie dingetjies op. Gelukkig was nog niks te erg wat nie opgelos kan word nie en eintlik gaan dit (redelik) goed met haar in haar werk. Ja, sy sukkel ook met leerlinge wat nie hulle werk doen nie en sulke onbenullighede, maar dit is nie iets om oor huis toe te skryf nie, is dit?

            Waar so ‘n klomp kinders bymekaar is soos in ‘n hoërskool, kan jy ook verwag om letterlik een van elke soort verteenwoordig te hê – die wat baie hard werk, die wat soms werk en die wat glad nie werk nie. En dan, net soms, is daar mos die’tjies wat nie werk nie omdat die laste van die lewe soos berge op hulle skouers lê. Ongelukkig gaan soek hulle dan baie dikwels hulle troos by die onnoemlike en ontoelaatbare dinge – wat dan uiteindelik die probleme maar net nog meer en meer maak, is dit nie?

            Sy staan in die kantoor met hierdie jong seun. Hy is reeds ‘n senior leerling,  maar het nog so effens die lyfie van ‘n jonger kind. Dit is net wanneer jy in hierdie kind se oë kyk wat jy besef dat hy lankal nie meer ‘n kind is nie. Die haat vir en weersin in die lewe brand soos vlamme in die jong seun se oë.

            Waarom hulle (vir die honderdste maal) in die kantoor is, is nie hier ter sake nie. Wat uitstaan daardie dag, is dat dit byna uitloop op ‘n magstryd tussen die jongman en die volwasse vrou. Hulle meet mekaar. Hulle daag mekaar uit. Hulle gooi die woorde soos tennisballe heen en weer. Nie een is bereid om te swig voor die uitdaging van die ander nie.

            En toe. Uiteindelik. Die jongman vou. Opeens is die bravade weg en in die plek daarvan staan ‘n ou klein lyfie wat stokstyf staan, maar die trane stroom uit sy oë. Die vrou, ook ‘n ma, kry hom opeens so jammer. Sy kon nog nooit iemand sien huil en nie jammer voel nie. (Tussen alles deur is die skoolhoof ‘n stille toehoorder)

            Sy tree vorentoe en reik uit na die kind. Sy vee sy trane af met die agterkant van haar hand terwyl sy vra: ‘Waarom is jy dan tog so baie hartseer?’

            Die opstand is onmiddellik terug. Die oë verhard en tussen geklemde kake antwoord hy haar: ‘Staan asseblief terug van my af.’

            Geskok tree sy terug...en vergeet van die voorval.

            Mettertyd besef sy en almal dat daar eintlik geen salf te smeer is aan hierdie jongman met die opstandige hart nie. Dinge wil maar net nie normaliseer nie, want, soos reeds genoem, daar was onnoembare dinge iewers aan die gang – dinge wat hom vasgehou het en in ‘n sekere sin seker beheer het.

            Op ‘n dag sit hierdie vrou met ‘n kollega en gesels. Die seun met die opstand in sy hart kom ter sprake. Die kollega merk op: ‘Haai siestog ja, en nou word hy mos nog deur ‘n onderwyseres gemolesteer ook.’

            Dit het nie veel verbeelding gevat om te weet wie hierdie bose onderwyseres kon wees nie. Daardie woorde van die jongman: ‘Staan asseblief terug van my af,’ het soos ‘n trompet weerklink in haar ore.

            Dit daar gelaat...!

            Jare later loop hierdie twee mekaar weer raak in ‘n winkel. Hy kom staan reg voor haar in die nou gangetjie in ‘n winkel. Sy kan nêrens heen nie, behalwe as sy bo-oor hom wil loop. Hy groet. Sy groet nie. Sy staar dwarsdeur daardie ek-is-jammer-oë.
Sy is hard soos ‘n klip. Sy wil hom nooit weer sien nie. Sy wil nie met hom praat nie. Sy wil hom uit haar lewe uit hê vir altyd en altyd. As sy kon, het sy hom soos ‘n muskiet met die duim verpletter teen die muur.
             Vandag weerklink sy woorde in haar ore en sy wens sy kon hom nou weer sien om, na alles, dinge tog maar reg te maak. Want, jy sien, wie is ek en jy en wie almal dat ons daarop roem dat ons nooit sal of wil vergewe nie? Verwag ons dan nie maar almal vergifnis van iemand anders op ‘n daaglikse basis nie?

            Sy haar weer sy woorde en sy sien sy pleitende oë: ‘Juffrou, hoe kan ek dit regmaak, asseblief, Juffrou?’

            En sy hoor haar eie harde woorde: ‘Hoe wil jy dit regmaak? Waar wil jy vandag al daardie mense kry vir wie jy dit vertel het?’ voordat sy botweg omdraai en uit sy lewe uit loop.

Saterdag 12 Mei 2018

MY MA IS 'N BLOM

As jy moes sê, watter blom is jou mamma? Dink ‘n bietjie daaraan hoeveel soorte blomme kry ons op aarde en dan weet jy waarom jou mamma nie noodwendig soos jou beste maatjie se mamma is nie. Daardie tannie is altyd die een wat regstaan met die toebroodjies en ‘n drinkdingetjie wanneer dit die nodigste is. Jy het al gewens jou mamma wil ook raaksien wanneer ander mense honger is en waarom is sy nie ook so behendig in die kombuis soos tannie die en daai nie?

Ja, ek weet dat ons elkeen ons mamma liewer as lief het, maar soms, net soms, wens ons dat so ‘n klein ietsie aan haar anders kon wees. Stry? Nee, ek weet jy sal nie met my stry nie, want dit is die waarheid.

Dalk is jou mamma die mooiste, mooiste bruidsruiker wat almal na hulle asems laat snak. Sy is mooi, sy is die ideale gasvrou en vervul haar sosiale verpligtinge met soveel grasie dat niemand kan kers vashou by haar nie. Nou waarom verwag jy van haar om iets anders te wees? Waarom verwag jy van haar om jou deurmekaar kamer op te ruim en jou vuil koppies kombuis toe te dra? Waar is jou handjies dan, skattie?
Is jou mamma ‘n rankrosie wat eenvoudig die vermoë het om in almal se harte te kruip? Sy kan nie anders as om met almal te doen te wees en almal met raad en daad te bedien nie. Die rankrosie laat haar mos nie keer waar sy groei nie, en nog minder kan sy help dat almal van haar bewus is as gevolg van haar geur. Hoekom kry jy dan skaam vir haar en dink jy sy is so ‘n klein bietjie te voor op die wa? Hoekom laat jy haar nie maar toe om te rank waar en hoe haar natuur haar dit laat doen nie? Sy kan tog nooit ‘n bruidsruiker wees nie, kan sy?
Is jou mamma ‘n sonneblom wat haar kop elke oggend na die son toe draai? Sy sien niks ooit in niemand verkeerd nie en sy laat die spreekwoordelike son oor almal skyn. Sy staan op met ‘n lied in die hart en sy gaan slaap met dieselfde lied in die hart. Is sy jou mamma? Hoekom hoor ek dat jy al vir haar gesnou het dat sy asseblief tog moet bykom, want die lewe is nie so eenvoudig soos wat sy dit maak nie? ‘Get real, Ma!’ Ha? Het jy dit vir haar gesê? En jy kry nie skaam daaroor nie? Sjoe, wat verwag jy van haar? Moet sy sowaar soos ‘n magrietjie haar blaartjies toevou as die son gaan sak? Ag nee man, dalk is dit tyd dat iemand vir jou ‘n slag moet sê: ‘Kom net asseblief by, man.’
Dalk is jou mamma ‘n hele laning pers jakarandas wat almal geniet en almal bewonder, maar soms ook so effens irriteer met die baie blommetjies wat oral rondlê. Hulle hou in stilte die wag oor elke voetganger wat onder hulle deurloop. Hulle praat nie uit nie en hulle praat ook nooit t nie. Sy is die een by wie almal kom gesels en heel dikwels die een by wie die grootste hartsgeheime uitgestort word. Sy hoor eerste van die nuwe liefde in die dorp, maar ook van die teleurstellings en mislukkings. Nou waarom wil jy ewig hê dat sy haar by haar eie sake moet bemoei? Sy is wie sy moet wees, my liewe mens. Sy kan nie anders nie, want sy weet glad nie hoe om te anders nie. 
Jy sou so graag wou hê jou ma moet ook deftig en ‘in beheer’ wees soos die bure se tannie, hoor ek jou kla. Maar nee, jou mamma is daardie bossie veldblommetjies wat die swerwer die meeste genot verskaf in die natuur. Mmm, ek hoor jy mor: ‘Sy is so gemaak en gelaat staan, man.’ Sies vir jou! Sy is die kroon van die skepping en sy is presies wie sy gemaak is om te wees. As jy ‘n slag van jou troontjie afklim en op die grond gaan lê , sal jy sien hoe volmaak sy gemaak is. 
En dan is daar die lemoenbloeisels. Het jy al in die aand geruik hoe die hele buurt kan ruik na daardie klein ou blommetjies? Jy weet nie eens waar in die buurt daardie boom staan nie, maar die geur is onmiskenbaar die hele lug vol. So ‘n mamma is die een wat jy nooit sien nie, maar jy weet altyd dat sy iewers besig is om haar dingetjies te doen. Sy doen net goed waar sy gaan – sy versprei haar geur soos hierdie klein, wit blommetjies. En jy? ‘Aarde, Ma, bly ‘n slag by die huis en stop kouse of iets. Ma kan nie die wêreld se siekes versorg nie, kan Ma?’
Of dalk is jy vandag ‘n mamma en jy voel so onsigbaar soos die klein, klein klokkieblommetjies. Sjoe, weet jy hoe mooi is jy? En besef jy dat jy presies is wie God beplan het dat jy moet wees? Wees jy maar net vandag die mooiste klokkie wat jy kan wees, dan het jy jou doel gedien.


Vrydag 11 Mei 2018

KOM ONS DANS!

             Man, ek is vanaand lus vir sing en dans – al in die rondte wil ek tol en draai en swaai. Ek dog toe eers ek wil Duitswes Wals doen, maar nee, dit gaan oor oorlog en allerhande goeters waaraan ek nie vanaand wil dink nie. Ek wil dans op ‘n lied wat my net nog meer lus maak vir dans. Maar ja, ek sou graag daardie rooi rok wou dra as ek so dans...
            Nou wil jy van my weet hoekom ek so wil dans? Ja, ek hoor jou, jy dink by jouself die vrou sukkel soms om lekker geloop te kry en nou wil sy dans. Ja man, ek wil dans oor my hart lus voel vir dans. Jy weet mos, jy het ook al so gevoel. Jy voel so ‘n ‘dansgevoel’ hier diep in jou hart en jy weet dat niks, maar niks dit gaan wegvat voor jy nie ‘n lekker riel gegooi het nie. Mmm, selfs al is dit net so ‘n vinnige enetjie al om die tafel.
            Nou peuter jy nog altyd met my oor hoekom ek so danserig voel. Goed, hier kom hy dan nou.
            Jy sien, ‘n mens kan jou mos baie dinge verbeel. Jy verbeel jou dinge en later glo jy dit en nog later verkondig jy dit vir die waarheid. Ken jy daardie gevoel? Dis nou presies ek daai. Vir jare en jare het ek ‘n vrag gedra wat glad nie aan my behoort het nie en nou’s die vrag afgegooi en my lyf voel soos dans.
            Nou vanaand wil ek tog nie weer ‘n keer in die treurgesange gaan rondblaai nie. Ek gaan jou dus nie vertel waaroor dit alles gegaan het nie, want vanaand wil ek dans, nie tjank nie. Al wat ek vir jou kan vertel is dat ek vanaand so beautiful voel en so lig soos 'n veertjie. Ek is so wraggies vanaand lus vir dans, man! Dans jy saam?

Ek wil net vir jou vra om saam met my op oom Japie se Ou Waenhuis ‘n lekker riel te slaan so al om die tafel. En as jy moeg is en die musiek hou nog aan, sit dan maar en tik met die voetjie tot alles oor en verby is. En dan, liewe mens, wees saam met my bly dat ons vanaand ‘n lekker riel kon dans net sommer omdat dit lekker is om te lewe.

Dinsdag 08 Mei 2018

DIE HASIES HOU PAARTIE


Image may contain: 15 people, including Marie Schmidt, Martha Poller, Jacoline Visser and Dekker Vermeulen, people smiling, grass, tree, crowd, outdoor and nature

Oompie Haas is ‘n familieman – ‘n man wat glo in sy wortels en waar hy vandaan kom. Wat meer is, hy is ‘n gatgrawer in annerland en hy begin sy mense ernstig verlang. As hy saans in sy eie gat gaan lê, dan hoor en sien hy gesigte en stemme van lank gelede. Hy moet ‘n plan maak dat daar gekuier kan word, sowaar.
Hy gesels met Polla en die twee besluit dat daar ‘n klip in die bos gegooi moet word. Maar dink jy daar kom hase uit daardie bos? Nie eens enetjie nie, hoor, nie eens enetjie nie. Maar jy moet nou nie loop en dink dat Oompie hom steur aan die stilte van daardie bos nie, hoor. As hy besluit het hy wil paartie, dan het hy besluit hy wil paartie!
Die hasies is redelik sku vir die kollig en party van hulle kruip jou wragtie vir die ander weg. Dit is ‘n gestoei en ‘n gespartel om die hasies in die hande te kry en te vra of hulle ook lus voel vir paartie. Party is baie bly – as daar gepaartie moet word, is hulle daar! Ander is minder bly oor die nuus – wat wil julle met my maak? Ek laat nie van my ‘n bespotting tussen ‘n klomp vet hase maak nie, hoor.
Oompie Haas het net een probleem: hy ken nie vir Haasboek nie en dit, so lyk dit vir hom, is waar die meeste hasies (soms) hulle gesigte wys. Nou vra hy ander hasies om rond te loer op Haasboek en sowaar! daar kom nog ‘n hasie of twee te voorskyn.
Gelukkig is daar mos oral ‘n hoofman en sy vroutjie wat dinge kan voorvat en hier is dit toe nie anders nie. Omdat Oompie so ver in annerland is, vat Hoofman en vroutjie die stange vas en loop met hulle. Dinge loop skielik glad en dit lyk of die hasies die paartie van hul ewe gaan hê...
Die gastelys is lank en uiteenlopend...dit hou die dinge interessant, glo Hoofman.
Grootkreef en sy Kleinkreef kom van die see af aangewaai. Hy laat hom nie twee keer nooi vir ‘n lekker paartie nie, sê hy.
Dan is daar Trompet. Jy sien, hierdie haas kan omtrent enige instrument onder die son bespeel – wragtag! ek lieg nie vir jou nie. En kan daai haas sing! Maar Trompet laat hom nie sommer vang vir ‘n paartjie nie, hoor. Hy is ‘n besige man en het nie eintlik tyd of lus vir ‘n geginnegaap op die vlaktes nie. Gelukkig kon onse Oompie tussenbeide tree en hy kom wys toe darem ook gesig.
Häschen und ihr großer Mann waren auch da. Sy het seker gemaak dat hy kom toesig hou oor hierdie klomp boer-hasies uit die suide, hoe dan anders?
Ag, en dan was daar Gracie. Sy het letterlik die wereld gesien en geveg vir volk en vaderland, maar sy het besluit hierdie is een paartie wat sy nie gaan mis nie. Onse Gracie het haarself so stilletjies gate uit geniet, glo ek.
Hoofman en Vroutjie het hulle hande vol om die spulletjie te beheer. Maar een ding weet al die hasies sonder twyfel – wat geskryf is, is geskryf! Hoofman laat nie met hom mors nie en hy skryf om klaar te skryf, hoor.
Nursie en Majoor kom ook paartie. Hulle en Boera-hulle ken van swaarkry. Die hasies in hulle geweste het amper beswyk van sonder water wees, maar deur die genade is dit toe ook opgelos. Boera en sy Boerie sukkel nog ’n bietjie met die nagevolge, maar hulle is vol geloof dat dit eersdaags beter sal gaan daar by hulle haasgat.
 Muskiet daag sowaar ook op. Sy is vreesbevange vir muskiete, dié dat sy toe sommer Muskiet geword het. Kan jy jou dit indink, man! Sy smeer so wrintie die muskietgoed tot op haar mooie hasielippies! Mmm, dis nou wat hulle in Brits sou noem ‘Prevention is better than cure,’ of hoe?
En dan is daar natuurlik die haasmannetjie met die baie hare. Mmm, hy is gepla met almal se hare, hoor. Seker dié dat sy naampie toe later sommer Haartjies geword het. Ek dink hy is ‘n bietjie selfbewus oor die ou naampie, moet dit dus tog nie sommer voor hom noem nie, belowe? Dan het hy nog ‘n ding met ‘gin en tonic’ ook, hoor. G’n haas mag dit glo drink nie...wonder ek nou waarom so? Al wat Oompie gesê het is dat dit goed is teen muskietbyt!
Grootman en sy mooi haasvroutjie het ook kom paartie. Jong, dis nou ‘n haas na elkeen se hart! Slimmer en wakkerder as ‘n prokureur, ek belowe jou. In geen besigheid sal hy toelaat dat daar gekroek word nie – hy is soos ‘n aasvoël op elkeen se spoor! Die enigste een wat hom tot stilstand kon bring, was Hoofman met sy pen en papier. Jy weet mos, man, wat geskryf is, is geskryf! Ek weet net nie waarom hy nie van die Waarheidskommissie gebruik gemaak het nie. Is! Meneer en Mevrou Waarheid was ook daar die hele naweek en hulle kon vir Grootman tog soveel onnodige moeite en verdriet gespaar het as hy maar net geweet het van hulle.
En so gepraat van kroek en kwaad en al daai dinge...Mellies was rustig, maar die Haas wat by haar bly, hý was mos toe die een aand baie opstandig! Wie sal beter weet as Polla en Muskiet? En so gepraat van Polla – sy en Mellies het mos saans al rondom die kamp gestap om te kyk dat daar nie spoke rondloop nie. Mellies was eintlik die rondom-loper van formaat. Sy maak of sy verdwaal, maar intussen is dit om op te tjek of daar nie hasies in die donker gate skuil nie. Uitgevang, Mellies!
Toe kom daar ‘n aardige storie uit.  Haartjie se ou vroutjie was ook by die paartie, maar Haartjies praat ‘n lelike ding. Hy beweer dat hy na al die jare nog altyd gekys is met die fraaie klein hasie daar voor hom. Ons noem nie haar naam nie, want dit kan gevoelens skaad, sien. Ek meen, sy hét ‘n man en als! Sy het net fyntjies geglimlag en liefies by haar eie hasie ingehaak. Wys jou nou net, Haartjies!
Dan was daar nog Asem en sy vroutjie. Hierdie haas gaan mos aan die hol en dan hou hy nooit weer op nie. Ek sê jou, haas se kind het nie ‘n einde nie. En om die kersie op die koek te sit, daag ou Stapper ook nog op! Die twee hase het ons ander onbeweeglike hase skoon skaam laat voel oor ons onbeholpenheid.
Hoor hier, maar waar skrik ou Polla groot toe Spiere haar vertel wanneer sy verjaar. Kan jy dit glo? Na soveel jare het daardie man nog almal en alles in sy kop. Jy vra my waar kom sy naam vandaan? Mens, kyk na die foto’s met die medaljes en trofees en als en jy sal sien dis net die ene spiere. Die dames het liewer nie verder uitgevra nie, want sê nou maar net hy weet van ander mates en lengtes en goetertjies ook? Dit kan gevaarlik raak as ‘n haas so baie kennis opgaar, ek sê jou!
 Ag, en dan was daar nog ou Haasman en sy liefie ook. Dierbare twee hasies wat net die liefde uitleef. Sowaar, nie ‘n harde woord of ‘n skewe kyk na niemand toe nie die hele liewe naweek! Ook glad nie raserig nie, hoor. Gits, daar was hasies wat geen perke geken het nie, maar ons noem nie name nie. Sal Hoofman mos reken sekere hasies het gelag soos ‘n koei wat lekker gemelk word. Haai sies vir jou, Hoofman!
Toe die hasies uiteindelik almal opgedaag het, het die dinge begin gebeur. Hoofman het sy kop tevrede geknik en almal was hoogs in hulle noppies.
Ja, ek weet jy het gedink hierdie is ‘n skinderkoerant, maar ek is jammer – uit my uit kry jy nie ‘n dooie woord nie. Hoe verwag jy nou moet ek die stories oorvertel sonder om myself en wie weet wie almal skade aan te doen?

O, jy’t gewag vir die stories van die stoute hasies in die groot huis laat een nag? Ha-a, ou maat, jy moet maar los. Hier het jy nou vandag ‘n lekker bloutjie geloop. Hierdie haas se mond is toe. Toe soos die kroeg as daai outjie die riete voor die opening getrek het...dan kry jy mos niks verder daar nie.

OUJAAR EN SY DINGE

  Die ure Nuwejaar toe stap nou vinnig aan. As Kersfees verby is, is dit asof die hele mensdom en die natuur skielik asem ophou … waarvoor? ...