VREEMDELING. HOOFSTUK 2

 

Petrus storm by die klas in. Hy sopnat gesweet en moeg. Hy prewel ‘n verskoning in die rigting van die onderwyser en gaan sit op die enigste oop stoel in die klas. Moet dit nou wragtag heel voor die in die klas wees? Hy hoor vaagweg hoe die kinders agter sy rug sit en giggel.

“As dit mý eerste dag in ‘n nuwe skool was, sou ek ten minste betyds probeer wees het,” brom die onderwyser. “Maar, ja, ons is mos nie almal dieselfde nie, is ons? Hier het jy so pas bewys dat jy nie soos ek dink nie.”

Nou lag almal kliphard. Petrus smyt sy tas langs hom neer, maar antwoord nie. Hy kyk nie op nie, anders sou hy sien dat die onderwyser eintlik met hom ‘n grappie probeer maak het. Sowaar, as dit nie vir sy ma was nie, het hy nou sy goed gegryp en geloop. Hy weet egter dat sy ma sommer die polisie op hom sal sit as hy dit durf waag om weg te loop. Ja, sy ma is nie ‘n antie om mee te sukkel nie, daarvan is hy deeglik bewus.

‘n Maand terug ... nee, hy wil tog net nie nou daaraan dink nie. Kan dit regtig net ‘n maand wees? Daar het soveel intussen gebeur dat dit liewer voel soos ‘n jaar of langer. Shit, as Pa net nie ...! Hy skud sy kop verwoed en probeer fokus op die onderwyser wat intussen met sy les begin het.

“Mense, Graad nege is nie ‘n grap nie. Die tweede kwartaal is al fluks aan die gang en julle weet nog niks! Ek verwag van jou om jou formules te leer en jou huiswerk daagliks te doen. En,” hy kyk die kinders een-een in die oë, “vra tog maar as jy nie verstaan nie, man! Vra was nog nooit ‘n sonde nie.”

Die man se stem gaan aan en aan, maar Petrus hoor hom nie. Sy kop het nou eenmaal ‘daardie’ pad gekies vanoggend en niks kan hom nou keer nie. Hy skud sy kop en vryf sy oë in ‘n poging om op die onderwyser te probeer fokus, maar dit is ‘n vrugtelose poging.

Dit was een van daardie aande wat almal gelag en gesels het. Pa was in ‘n goeie bui en hulle het sit en bordspeletjies speel op die gras. Ma het gaan koeldrank ingooi en Pa het nog lag-lag gekerm dat hy eerder ‘n bier sou wou hê.

Skielik het Pa stilgebly en spierwit om die mond geword. Ma wou nog vra wat’s fout, toe hoor hy dit ook: sirenes. Eers het niemand daaroor getraak nie, want hulle hoor dit dag in en dag uit. Die sirenes het nader en nader gekom en was vir ‘n oomblik oorverdowend. Ma het vies gekla dat dit darem nou heeltemal te erg raak op straat, maar toe spring Pa op en hardloop die huis in.

Eers dog hy Pa maak grappies en gaan aan die lag. “Pa, moenie vir jou laf hou nie, man.”

“Hou jou bek, Petrus, hierdie is nie grappies nie. Kan jy nie sien die cops staan in ons voorhek nie?” het Ma gesnou.

Hulle het nie baie gepraat nie. Hulle het Pa uit ‘n hangkas uit gaan sleep. Hulle het alles in die kaste op die vloer gegooi. Dit was duidelik dat hulle na iets soek, maar na wat?

“Los uit my goed, julle varke!” het Ma geskree.

Die grootste polisieman het haar aan die arm gegryp en gedreig: “As jy nie nou ophou nie, is jy vanaand saam met hom in die tronk, vroumens!”

Die wit sakkies poeier was in sy pa se kerkpak se sakke weggesteek.

“Fok, Pa! Hoe kan jy dit aan ons doen?” het hy gegil. “Is jy bedonnerd?”

Hy wou sy pa aan die keel gaan gryp, maar het homself bedwing en op ‘n afstand bly staan.

O, liewe Here, hulle het hom met die knuppels geslaan en geslaan en geslaan. Sonder einde het die houe geval. Die kasdeur wat heen en weer swaai, het geklink soos geweerskote. Pa se gille. Pa se verskriklike gille. Hulle wou nie ophou nie. Selfs toe hy wat Petrus is, bo-oor hom gaan val, het hulle nie opgehou nie.

Toe sy pa stil word onder om, het hy eenkant toe gerol. Pa se oë was toe. Die asem het geroggel uit sy bors uit. Hy wou hom help. Hy sou so graag wou help, maar hulle het hom gesleep-dra tot by die van. Hy kon nie self inklim nie. Hy wou nie kyk hoe hulle hom ingooi agterin nie. Hy kon nie kyk nie. Hy was te veel van ‘n sissie.

Hy het staan en kyk hoe ry die motor met die blou ligte af met die straat en om die draai. Hy sou so graag liewer dood wou wees. ‘n Ellende, so groot en geweldig soos die hele aarde, het in hom kom nesmaak.

Pa. Is. In. Die. Tronk. Pa. Is. ‘n. Dwelmsmous.

Ma het verstar bly staan en Dorene het soos ‘n maer kat aan die skree gegaan.

“Hou donnerswil net op met tjank!” was al wat hy vir haar kon sê. Eintlik het hy begeer dat hy ook soos sy kon gil en skree en tekere gaan.

Een of ander tyd moes die klok gelui het. Hy kyk op en sien hy is alleen in die klas. Net hy en die onderwyser. Hy staan verleë op en maak sy goed bymekaar om te loop.

“Net so ‘n oomblik,” keer die onderwyser hom. “Dit lyk mos vir my iets pla jou. Wil jy met my daaroor praat?”

Petrus trek sy skouers regop en antwoord astrant: “Ek het g’n probleme nie. Wat laat Meneer so dink?” Hy draai om deur toe en antwoord oor sy skouer: “Ek is fine, Meneer. Ek is fine.”

Nee, Meneer, eintlik is ek nie fine nie, maar dit sal ek nooit vir jou sê nie. Eintlik sal ek nooit weer fine wees nie, maar wat traak dit jou hoe ek voel? Wie traak oor hoe dit voel om te weet jou pa, jou held van alle helde, sit in die tronk? Nee, Meneer, uit my uit sal jy dit nooit kry nie. Jy kan maar daarvan vergeet.

Die dag draal verby. In elke klas besef hy net meer en meer dat dit byna onmoontlik is om op hierdie stadium van die jaar die verlore werk te probeer inhaal. Dit sou soveel beter gewees het as hy daar in die Kaap kon bly en eers die jaar voltooi, maar verdomp of sy ma wou toegee!

Die klok lui aan die einde van die laaste periode en ‘n seun stamp liggies aan hom. “Kry jou buite by die hek.”

“Vir wat?” vra hy agter die seun aan. Die kind antwoord hom nie.

Petrus is nie van plan om enigiemand by die hek te kry nie. Hy is haastig om weg te kom van hierdie plek af. Vanaand is die aand wat hy en sy ma sal moet praat. Waarom moet hy skool toe gaan as hy in elk geval weet hy gaan druip? Die laaste rapport wat hy in die Kaap gekry het, was vol rooi kringe. Wat verwag sy ma van hom? ‘n Wonderwerk? Gmf!

Hy sien die seun by die hek staan en wag vir hom, maar hy ignoreer hom. Hy het nie lus vir geselskap nie.

“Hei, ek het mos gesê jy moet vir my wag,” kom hy agterna gedraf.

“En ek het jou nie geantwoord nie, het ek?”

“Ek is Djoster[1] Wat is jou naam?” vra die kind vriendelik. Dit is duidelik dat hy Petrus van naderby wil leer ken.

Petrus gaan botstil staan en kyk die lastige seun in die oë. “Ek is Petrus Lambert. So, nou weet jy wie ek is. Noudat jy weet, wat wil jy daarmee maak?”

Afgehaal draai Djoster om en kies sy eie koers. Watter vlieg sou oor hierdie ou se lewer geloop het? Stupid ding!

Petrus loop koponderstebo die straat af. Dis die mislikste plek met die mislikste skool wat sy ma uitgekies het om in te kom bly. Liewe hemel, kon sy nie aan ‘n ander plek gedink het om te gaan bly nie? Daar is soveel plekke in Suid-Afrika waar hulle sou kon gaan bly, maar nee, ‘Keetmanshoop is ons toekoms, my kind.’

Toekoms? Watter toekoms?

Petrus stap by hulle nuwe blyplek in. Hy is op die oorlogspad. “As Ma net probeer werk kry het daar in die Kaap, maar nee! Nou moet ons hier kom vergaan van ellende. Besef Ma hoe dit voel om hierdie tyd van die jaar in ‘n nuwe skool te begin? Nee, natuurlik nie. En wie gee nou eintlik om?”

Sy ma antwoord hom nie; dit sal tog nie help nie. Sy wonder self waarom sy hom nie maar ook by die familie in die Kaap gelos het soos vir Dorene nie. Maar sy weet hoekom nie: Dorene is die stil een; die harde werker. Dit is baie meer as wat sy van Petrus kan sê.

“Hier is vir jou ‘n broodjie en koffie, my kind,” bied sy aan.

Hy ignoreer die skinkbord wat sy na hom toe uithou. “Is dit hoe ons etes van nou af gaan lyk, Ma? In die oggend is dit koffie met brood en in die middag is dit brood met koffie. Dis nou ‘n wonderlike spyskaart wat Ma uitgedink het, sowaar. Wat is daar vir vanaand? Koffie of brood?”

Hy kan sien dat hy sy ma kwets met sy woorde, maar dis asof hy homself nie kan keer nie. Hy is kwaad en hy wil hê dat almal dit moet weet. Iemand moet betaal vir hierdie mislike gevoel wat hy saam met hom in sy hart dra.

Toe sy ma uiteindelik die lig afsit, hoor hy dat sy huil. Al wat hulle twee van mekaar skei, is ‘n bont gordyn. Die kamertjie is te klein vir meer meubels – die twee beddens, ‘n klein kombuistafel met ‘n tweeplaatstofie en ‘n paar stoele. Die stort en toilet is, dank Vader, apart. Dit is nou wel buitekant op die stoep, maar dit is beter as niks.

Die plek ruik benoud. Sy ma is paranoïes oor rondlopers en vreemdelinge, dus staan die deur nooit oop nie. Die enkele klein venstertjie wat daar is, is te min om genoeg vars lug te voorsien. Jig! Hoe slaap ‘n mens in so ‘n benoude plek?

“Ma, kan ons asseblief die deur oopmaak? Ek kan nie slaap nie, dis te bedompig hier binne,” kla hy.

“Petrus, wat wil jy maak as jy vannag wakker word en hier staan ‘n mens met ‘n mes voor jou bed? Nee, natuurlik gee jy nie om nie, ek weet. Meer nog, wat wil jy maak as jy opstaan en ek lê dood hier?” antwoord sy temerig.

Hy antwoord haar nie. As sy klink soos sy nou klink, kan sy maklik aanhou kerm tot die son opkom. Hy staan saggies op en gaan sit ‘n rukkie buite op die trappie. Die nag is warm en drukkend. Dit lyk of dit gaan reën.

Sy snork soos sy slaap toe hy terug in sy bed klim. Dankie tog daarvoor. Hemel, hoe kon sy in ‘n paar weke so verander het? Hy het die vriendelikste, mooiste ma in Kaapstad gehad en hy was intens trots op haar. En nou? Al wat oorgebly het van haar, is hierdie kermende, klaende wese wat niks goeds in die lewe sien nie.

Petrus staan vroeg op sorg dat hy meer as betyds by die skool is. Hy is nie van plan om weer in elke klas heel voor te gaan sit nie. Dit vol kompleet vir hom of al die onderwysers net vir hom raaksien en net op hom pik so heel voor.

Hy wag nie tot die klok lui nie. Hy storm by die eerste klas in en gaan sit by die heel agterste bank. So ja, dis nou baie beter.

“Dis my plek, staan asseblief op,” kom dit effens onseker van die meisie langs sy bank.

“Is dit so?” vra hy smalend. “En wat gaan die vettie aan my doen as ek nie haar bank vir haar gee nie?” Hy kyk Maria minagtend op en af terwyl hy sy boeke doodluiters sit en uitpak.

“Sê askies!” Sy steek haar hand uit om hom aan die skouer te vat, maar hy klap dit weg.

“Askies? En waarvoor nogal, Vettie?”

Sy bars in trane uit en gaan sit op ‘n ander plek. Die volgende een gaan sit weer op die volgende een se bank, tot groot frustrasie van die onderwyser. Die hele klas is in chaos, want skielik het niemand meer die bank waar hulle gereeld op sit nie. Petrus hoor en sien niks, want hy het sy bank agter in die klas gekry. Hy glimlag tevrede.

In elke klas is dit min of meer dieselfde gesprek: “Waar is jou huiswerk, Petrus?”

“Ek het dit ongelukkig nie gedoen nie, Meneer. Ek het nog nie boeke nie. Ek is mos nuut hier, onthou Meneer nie?”

“Sorg dat jou huiswerk môre alles gedoen is, of anders ...”

“Of anders wát, Meneer?”

Net een onderwyser het hom geantwoord: “Of anders bliksem ek vir jou, mannetjie.” Die res van die onderwysers het verkies om hom liewer te ignoreer.

Die klok lui vir pouse. Petrus is honger, maar hy het ‘n plan. Hy staan net buite die deur en wag. Uiteindelik kom Maria uit. Hy vat hy haar hardhandig aan die arm. “Nou hoe lyk dit, gaan die vettie vir my haar broodjie gee? Jy het mos nie nodig om dit te eet nie, het jy?”

Sonder ‘n woord gee Maria haar brood vir hom. “Baie dankie, Vettie, dit is nou baie vriendelik van jou.”

In die Afrikaanse klas gaan die onderwyser die boeke een-een na. Hy loop nie die banke na nie. Elkeen word vorentoe geroep sodat hy hulle huiswerk by die tafel kan merk. Dit is Petrus se beurt, maar hy staan nie dadelik op nie. Hy is blykbaar onbewus van die onderwyser se vraende blik. Die kind agter hom stamp hom in die ribbes. “Vat jou boek, jong.”

Hy wag totdat die onderwyser anderpad kyk en staan dan stadig uit sy stoel uit op. Hy vat doodluiters die meisie oorkant hom se boek en stap daarmee na die onderwyser se tafel toe.

“Meneer!” wil sy beswaar maak. Petrus gryns vir haar en trek sy vinger stadig dwarsoor sy nek. Sy verstaan baie goed wat hy daarmee bedoel. As sy een woord verder praat, sal hy haar keel afsny. Beangs hardloop sy uit die klas uit terwyl Petrus met ‘sy’ boek by die onderwyser se tafel gaan staan.

Na skool stap Petrus stadig huis toe. Dit was nou ‘n lekker dag! Die onnies wat hom uitgevang het, moet maar net geduldig wees totdat hy lus voel om sy huiswerk te doen. Hy vertel vir sy ma van al die vriendelike kinders en onderwysers. Daar is selfs ‘n meisie wat haar kosblik met hom gedeel het, kan jy dit nou glo! Sy ma luister verlig na al sy stories. Dankie, Vader, die kind het baie gouer aangepas as wat sy in haar wildste drome kon dink.

Slapenstyd sit Petrus op sy bed en blaai deur ‘n lêer met sy musieksertifikate. Vies vee hy die trane van sy wange af. Sissie! Wil jy nou tjank omdat jy na jou klavier verlang? Sissie! Watter seun speel in elk geval klavier? Sissie! Sissie!

Wanneer hy uiteindelik aan die slaap raak, is sy drome deurmekaar en onsamehangend. Sy pa is by die huis, maar hy het nog altyd sy tronkklere aan. Hy weier om dit uit te trek, want die ander mense moet hom nie sien nie. Sy ma het skielik in ‘n padda verander wat aanhou kwaak, kwaak, kwaak. Hy speel nou selfs rugby en die hoofmeisie is verlief op hom.

Hy word moeg en gefrustreerd wakker. Watter snert om van te droom! Alhoewel, Ma klink nogal baie soos ‘n padda met haar ewige gekwaak oor sy skoolwerk en sy vuil klere wat op die vloer bly lê as hy klaar gestort het. Hy grinnik by homself oor die padda en sy ma.

Sy groet hom by die deur: “Tatta, Petie. Jy moet soet wees vandag.”

“Ma! Moet my asseblief nie alewig ‘Petie’ nie. Ek is g’n blerrie ‘n baby nie. Kan Ma dit asseblief nou in Ma se kop kry? En as Ma vir my ‘Petie’ voor ander mense, so wragtag sal ek Ma ignoreer, hoor. Ek is Petrus, Ma.”

“Ma’ Petie ...” probeer sy verdedig, maar hy kyk nie links of regs nie. Stywerug stap hy straat af.

Sy staan hom handewringend agterna en kyk. Wat het van haar Petie-kind geword? Gister was hy nog Petie, vandag is hy ‘n hardegat kind wat glo Petrus genoem moet word.

Gmf!

As die kind maar net met haar wil praat oor sy pa en al die ander dinge wat hom pla, maar hy is stom. Sy bid soveel keer dat sy asseblief in die oggend wakker moet word en dat alles net ‘n nare droom was.

Andries Lambert, weet jy wat jy aan my en die kinders gedoen het?

---

[1] Rondloper

VREEMDELING. HOOFSTUK 1

 

Hy sit wydsbeen op die man se borskas. Sy vingers boor in die ou man se strot. Hy wag al so lank vir hierdie kans ... “Vrek, bliksem, vrek!”

Die man onder hom hyg na sy asem en spartel onbeheers om los te kom, maar hy kan sien dit gaan nie meer lank wees nie. Eintlik moet hy ‘n stadige dood sterf, maar daarvoor is Petrus te ongeduldig. Hy wil die man dood hê, en die tyd daarvoor het uiteindelik aangebreek.

“Jy het gedink jy gaan loskom, ha?” grom hy bloeddorstig in Andries Lambert se beangste gesig ... ‘n gesig wat nou blouerig begin skyn. “Jy het gedink jy sal vir altyd kan hardloop, ha?” smaal hy terwyl hy sy greep om sy slagoffer se nek verstewig. Hy grinnik toe hy sien hoe die gesig onder hom van blou na byna swart verander.

Mettertyd raak die spasmas minder en die liggaam verslap onder hom. Hy lig die ou man se kop, maar verslap nie sy greep op sy strot nie. Hy kap en kap en kap die kop op die teer totdat die bloederige pappery uit sy hande glip. Nou is hy tevrede dat hy gedoen het waarvoor hy gekom het. Hy staan van die dooie man af op en stap argeloos af met die straat.

Petrus skrik natgesweet en verward wakker. Hemel, hoeveel keer moet hy nóg sy pa vermoor? Hoeveel maal moet hy nóg die satisfaksie daarvan smaak voordat dit genoeg is? As die drome net wil ophou ...!

Hy kyk op sy horlosie en besef dat dit byna opstaantyd is. Daar is geen nut in om weer te probeer slaap nie – hy sal dit in elk geval nie regkry nie. Hy kon nog nooit gewoond raak daaraan dat dit nooit regtig stil is in ‘n hotel nie. Hy staan dus op en maak vir homself ‘n koppie koffie.

Hy sit bedremmeld met sy kop in sy hande. Goeie genade tog, vandag is ‘n groot dag met belangrike onderhandelinge, hy durf nie voel soos hy voel nie. Hy skud sy kop driftig in ‘n poging om die mislikheid af te skud, maar dit het geen effek op hom nie.

Fokkit tog! Kom net reg, Petrus Lambert! Die lewe skuld jou niks.

Na ‘n derde koppie koffie sien hy min of meer kans vir die dag. Daar is ‘n ligte kloppie aan die deur. “Room service.”

Hy strompel deur toe en maak dit oop. “Baie dankie vir die ontbyt, maar ek sal dit nie vanoggend eet nie.”

“But you ordered it last night,” keer die kelner.

Hy stuur hom met ‘n fooitjie in die hand weg. Hy weet hy gaan later jammer wees omdat hy ontbyt gemis het, maar die naar gevoel op sy maag laat hom gril as hy dink hy moet nou ‘n eier in sy keel afwurg. As hy net kan ophou droom! Hy gaan was sy hande oor en oor, want hy is seker daardie bloederigheid is nog steeds daar.

Toe die straler uiteindelik laat die namiddag vanaf die O R Tambo Lughawe sy neus in die lug steek, stuur hy vir Ina ‘n sms: Sien jou netnou, my lief. Ons is op pad.

Hy leun terug teen die weelderige sitplek en trek sy das los. Ina se beeld verskyn voor hom – die vrou van sy lewe! Hy kan hom nie ‘n lewe sonder haar voorstel nie. As daar een konstante faktor in sy lewe is, is dit Ina. Hy weet dat hy nêrens sou kom sonder Ina in sy lewe nie. Die lewe is inderdaad baie goed vir hom.

Hy voel in sy sak na die klein pakkie en knik tevrede dat dit nog daar is. Sowaar, sy sal hom dit nie vergewe as sy die idee moet kry dat hy vergeet het nie. Die ring het ‘n redelike gat in sy beursie gemaak, maar hy gee nie om om geld op sy vrou te spandeer nie.

Ina is nie ‘n vrou vir fieterjasies nie, maar sy het ‘n oog vir ‘n goeie ding. Hy kan hom telkens verbaas wanneer sy met ‘n stokou meubelstuk by die huis kom. Hy het al geleer om nie te vra wat sy daarmee wil maak nie, want hy weet dan is hy in die moeilikheid. By al haar dinge, het sy die vermoë om ou meubels te restoureer dat dit lyk soos nuut. Waar sou sy dit geleer het?

Petrus glimlag wrang. Ina het haar hande vol met hom gehad aan die begin. Hy wou alles koop wat sy oë sien. Hy en sy ma moes met so min oor die weg kom, dat selfs ‘n lekker groot kombuistafel en -stoele vir hom ‘n luukse was. Ina het hom ‘n slag terug winkel toe gestuur om ‘n sitkamerbank wat hy gekoop het, terug te gaan gee. Hemel! Dat hy hom nie dood geskaam het daardie dag nie!

Toe hulle in Kaapstad land, kan hy nie gou genoeg buite die lughawegebou kom en motor toe draf nie. Dit was ‘n lang week sonder Ina. Hy glimlag as hy dink dat die besigheid in Johannesburg een van die dae verkoop sal word. Hm, dit sal dinge darem baie makliker maak, sowaar. As hy nie so gereeld tussen Kaapstad en Johannesburg hoef te pendel nie, sal dit hom soveel meer tyd by die huis en saam met Ina gee.

Soos gewoonlik verwag Petrus die getroue Cassie by die motor. Hy frons liggies toe Cassie nie uitklim om hom te help met sy bagasie nie, maar hy maak nie ‘n bohaai daaroor nie. Cassie sal wel ‘n rede hê waarom hy nie op sy pos langs die motor is nie. As dit net nie weer die ou se rumatiek is nie! Laas keer het die dokter hom mos sommer ‘n maand afgeboek ...

Hy sit sy tas in die kattebak. “Ou Cas-man ...” begin hy terwyl hy inklim.

“Meneer wou gesê het?” vra Ina glimlaggend.

“My lief! Wat ‘n verrassing! Jy is die mooiste ding wat nog vandag met my gebeur het. Waaraan het ek die eer te danke ... en waar is Cassie?”

Sy leun oor om ‘n soentjie te bedel. “Ek het geweet jy sou vergeet watter dag dit is, daarom het ek Cassie vanaand afgegee. Ek het gekom om jou te herinner aan ons groot dag.”

Hy frons gemaak verward en krap sy kop. “Hmm, help my reg?”

Sy trek haar asem diep in om hom te antwoord en frons verontwaardig.

Petrus bars hy uit van die lag. “Dommies, natuurlik weet ek dat dit vandag ons troudag is. Hoe sal ek ooit kan vergeet?

Hy leun oor na haar toe en druk sy kop in haar hare. “Aah, jy ruik lekker,” sug hy in haar oor. “Nou weet ek hoekom ek so haastig was om by die huis te kom – jy bly maar my roos van die Namib, my lief,” sug hy behaaglik.

Sy druk hom speels weg. “Kom, ons tweetjies het ‘n afspraak, jong ... of is jy baie moeg?” voeg sy half huiwerig by. “Ons kan die ete altyd uitstel na môre of oormôre?”

“Natuurlik is ek moeg, maar nooit te moeg om saam met jou te kuier nie, my lief. Ek is so honger, ek kan ‘n bees verslind. Kom ons ry dat ons daar kom.”

Ina kyk bekommerd na Petrus. Hy lyk regtig moeg en glad nie homself nie. Sy oorweeg om hom daarna te vra, maar bedink haarself. Hy sal wel die een of ander tyd uitkom daarmee, sy weet. Sy brand ook om te hoor of die onderhandeling om die besigheid te verkoop, goed verloop het, maar dit kan ook maar wag tot môre. Vanaand wil sy net met haar liefde kuier, niks anders nie.

Petrus haal sy selfoon uit en skakel dit aan. Ina murmureer luidkeels daaroor: “Ag nee man tog, kan ons nie net vanaand sonder die foon kuier nie?”

Petrus wil haar antwoord, maar die selfoon maak hom stil. Die boodskappe wat deurkom, moet ten minste tien wees, besef hy. Verontwaardig probeer hy die foon weer afskakel, maar hy sien dat al die boodskappe van dieselfde nommer af is.

“Ai, nou wat dan tog nou?” kla hy.

Ina draai na hom toe: “Dit is presies waarom ek nie wou hê dat jy die foon aansit nie, Petrus. Dit is hoe dit altyd gaan – eers kom die werk en jou foon, dan ek en heel laaste dalk nog Junior ook.”

Hy weet hy is nou in die moeilikheid by sy vroutjie, maar maak in elk geval die boodskappe oop. Hy laat sy oë vlugtig oor die skerm gaan. Hy steek vas by die laaste een: Meneer Lambert, skakel ons asseblief dringend. Ouma Lambert is vanoggend vroeg oorlede.

“En?” vra Ina, die ongeduld hoorbaar in haar stem.

Hy sug swaar en vee deur sy hare. “Dis my ma ... sy vanoggend is oorlede.”

Sonder ‘n woord verder skakel Ina die motor aan en ry huis toe. Hy sit verwese langs haar. Hulle praat nie – wat is daar om nou te sê? Sy kan hom verwyt met “Ek het jou mos ‘n duisend maal gesê kom ons ry na haar toe,” maar sy doen dit nie. Nou is nie die regte tyd daarvoor nie, dit weet sy.

By die huis klim hy woordeloos uit die motor en strompel die donker tuin in. Ina parkeer die motor en gaan staan in die voordeur. Sy krimp ineen toe sy hom hoor gil van ingehoue emosie.

Nee, los hom dat hy homself uitwoed, dit is die beste, besluit sy. Maar opeens ruk sy regop: Wat nou as hy weer aan die suip gaan? Hoe gaan hulle dit oorleef as hy net weer aangaan waar hy ‘n paar jaar gelede opgehou het?

Sy storm op die drankkabinet af en soek naarstigtelik na die sleutel. Ja, sluit die ding, dan kan jy gerus wees. Of? Wat was dit nou weer wat hy daardie laaste dag, glas in die hand, vir haar gesê het? Sy versteen voor die drankkabinet toe sy daardie dag onthou.

Sy het laat geslaap en eers by tienuur uit die kamer uit gekom. Tot haar skok het hy op die sonstoep gesit met ‘n glas drank.

“En dit nou, Petrus?” wou sy, so kalm as wat sy die woorde kon uitkry, by hom weet.

“Nou mag ‘n man nie meer by sy eie huis doen soos wat hy lus is nie? Van wanneer af is jy toe die polisie om my dop te hou?”

Ina het gestol in haar spore. Petrus was nog altyd lief vir sy drankie, maar by tye het dit buite beheer geraak. As hy hierdie tyd van die dag reeds met ‘n sleeptong praat, kan jy nou maar net weet die moeilikheid is op pad.

Vandag weet sy dat sy dit nie moes doen nie, maar op daardie oomblik het sy alle beheer verloor. Sy het op hom af gestorm en die drankbottel probeer gryp.

“En dit nou?” het hy ysig gevra, terwyl hy haar aan haar arm beetkry. “Jou wou sê?” het hy uittartend gevra.

Sy het los geruk en, in plaas van om die bottel te gryp, het sy sy glas omgestamp. Hy was sopnat van die drank, maar dit het hom nie gepla nie.

“Luister nou mooi vir my, Ina’tjie, jy mag dit nooit weer doen nie. Het jy my gehoor? ‘n Mens mors nie so met drank nie,” het hy gedreig en vir hom nog ‘n glas geskink.

“Petrus, ek ken jou mos nie so nie!”

“Nou hoe ken jy my dan? Ek en jy het mos ontmoet toe ek op my beste was, dan nie? Onthou jy dan nie, my liewe vroutjie? Onthou jy nie meer die dae toe jy vir my en Goliat kom kuier het nie?”

Sy het stil omgedraai en uitgestap. Die Petrus wat sy nou gesien het, was nie die man met wie sy getroud is nie. Hierdie is ‘n vreemde skepsel wat saam met die brandewyn by haar huis ingekom het.

Hy het kamer toe gegaan en sy roes af gaan slaap. Sy was dwalend, maar het besef dat sy iets drasties sou moes doen as sy haar huwelik wou red. Sy wou toe ook die kabinet sluit en hy het haar daar betrap.

“Ina,” het hy met ‘n hartseer stem en geboë skouers gefluister, “as jy my nie kan vertrou nie, wat maak ons dan nog in dieselfde huis ... kamer ... bed? Jy sal saam met my moet glo dat ek die drankduiwel kan oorwin, anders veg ek ‘n verlore stryd.”

“Maar jy ...” het sy begin verweer.

“Nee, ek niks nie, my vrou. Ek vra jou dat jy my moet vertrou,” het hy oor sy skouer gesê toe hy reeds amper by die deur uit was.

Sy het hom in die kombuis voor die wasbak gekry. Die reuk van alkohol het swaar in die lug gehang. Sy was net betyds om te sien hoe hy die laaste bietjie van die brandewyn in die wasbak uitgooi. Hy het gemaak of hy haar nie sien nie ... dalk wou hy haar nie sien nie? Eers het hy die bottel buite in die asdrom gaan gooi en toe die glas tydsaam onder die kraan kom staan en was. Sy het die glas by hom gevat, dit afgedroog en in die kas gebêre.

Teenstrydig met wat in haar hart aan die gang was, het sy hom getroos: “My lief, my sterk man, my hero! Natuurlik vertrou ek jou. En ja, natuurlik sal ek hierdie pad saam met jou stap.”

Hoe lank gelede was dit? Ina skud haar kop en trek haar skouers vasberade regop. Ina Lambert, jy sal hierdie een ook kan oorwin. Niks was nog ooit groter en erger as die liefde tussen jou en Petrus nie. Kalmeer net en wees rustig ...

Buite, in die tuin, worstel Petrus met hewige selfverwyt en hartseer. As hy net asem kan kry! Hy wurg die das af en laat dit net daar op die grond val. Hy sukkel-sukkel met sy boonste knoop en in ‘n desperate poging om dit los te kry, pluk hy die hemp oop dat dit met ‘n skeurgeluid meegee onder die geweld waarmee hy dit doen.

Sy liggaam ruk vooroor in ‘n pynlike spasma. Hy word naar op die gras en val in sy eie braaksel neer.

Here! Hoe kon ek dit toelaat dat sy alleen sterf? Waarom moes dit so gebeur? Sy was tog immers my ma, Here!

Hy krul hom op in ‘n klein bondeltjie op sy sy en snik sy selfverwyt en magtelose hartseer uit.

Hy raak snikkend aan die slaap en skrik wakker met die voëls wat kwetter in die bome. Die son gooi ‘n sagte gloed oor die tuin. Vir ‘n oomblik is hy totaal en al gedisoriënteerd en probeer hy uitmaak waar hy is ... tot dit hom met ‘n hamerhou tref: Ma is dood! Hy bly eers so lê en luister na die voëls. Hoe wens hy nie vandag dat hy ook so vry in die bome kon sit en kwetter nie. Maar helaas, daardie soort vryheid was hom nog nooit gegun nie. Hy staan styf-styf op en stap stadig huis toe.

Ina wag in die kombuis. “Kom, hier is vir jou ‘n koffietjie, my man,” bied sy aan. Sy byt op haar tande om nie histeries aan die huil te gaan nie. Kyk hoe lyk haar groot, sterk man.

Sy het ophou tel hoeveel koppies koffie sy deur die nag gedrink het. Sy kon eenvoudig nie gaan slaap terwyl haar man daar buite in so ‘n toestand is nie. Sy wou hom gaan wakker maak vroeg vanoggend, maar het daarteen besluit – hy moet self opstaan en huis toe kom wanneer dit vir hom reg is.

Dit verstom hom dat sy so kalm kan wees terwyl sy kop so deurmekaar is. Het sy hom dan nie gehoor dat Ma dood is nie? Hoe kan sy so normaal optree op so ‘n dag?

“Jy het seker baie lekker geslaap, ha?” vra hy sarkasties.

Ina antwoord hom nie. Hy hoef nie te weet dat sy nie geslaap het nie. Hy sal ook nou nie verstaan dat sy baie jammer is vir hom en alles moontlik sou doen as sy hom net asseblief hierdie hartseer kon spaar. Sy gaan stilweg haar gang in die kombuis.

Opeens besef hy dat hy totaal en al onredelik is. Ina het Ma net skrams ontmoet voor die troue en daarna nooit weer gesien nie. Kan hy regtig van haar verwag om emosioneel betrokke te wees?

Hy leun met sy elmboë op die tafel. Hy kyk nie op toe hy met haar praat nie. “Ek sal begrafnis toe moet gaan ... of ek wil of nie ... ek wens dit was nie nodig nie.” Hy vryf ingedagte oor die litteken op sy wang.

Sy gaan staan langs hom en vryf sy rug soos ‘n mens ‘n baba tot kalmte sal probeer bring. “Liefde, ek sal saam met jou gaan. Jy hoef nie hierdie ding alleen aan te pak nie.”

Hy val haar hard in die rede: “Ina, jy moet asseblief mooi verstaan dat hierdie nie een of ander sosiale geleentheid gaan wees nie. Ek moet my ma gaan begrawe ... en ja, ek moet Keetmanshoop weer in die oë gaan kyk.”

“Petrus, jy is mos nou baie onredelik, dink jy nie so nie?”

Hy slaan hard op die tafel met sy oop hand. “Hemel, vroumens ...” sis hy, “los my liewer net uit, asseblief. Ek raak dalk dinge kwyt wat kon gebly het.”

Sy draai geraak weg van hom af. Sjoe, sy is mos nie so onnosel om te dink hy wil gaan ontspan op Keetmanshoop nie! Sy byt haar lip vas om die woorde wat dreig om uit te kom, te keer. As hy in hierdie bui is, los jy hom doodstil uit, dit weet sy uit dure ondervinding. Haar oupa het mos altyd gesê: “My kind, ‘n toe bek is ‘n heel bek.” As daar nou al ooit wyse woorde was, dan was dit hierdie sêding van daardie liewe ou korrelkop.

Sy maak die ontbyt in stilte. Af en toe hoor sy Petrus sug, maar hy praat ook nie. Sy geboë figuur is ‘n stil getuie van die wroeging in sy hart.

“Hier is jou ontbyt. Ek het omelet gemaak soos wat jy daarvan hou.”

Hy skud sy kop ‘n slag voordat hy opkyk. “Ek is nie honger nie, dankie.”

“Petrus?”

“Ek moet gaan inpak. Ek ry Keetmanshoop toe. Daar is baie wat gedoen moet word voordat die begrafnis kan plaasvind.”

Hy stap tot by die gangdeur en steek vas. “Ina ...”

Sy stap in sy arms in en klou soos ‘n drenkeling aan hom. “Petrus, moenie my uitsluit nie, my man. Ek het jou te lief om jou nou te verloor.”

“Ek is binne ‘n week weer terug, jy sal sien. Laat my net asseblief toe om hierdie pad nou op my eie te loop, Ina. Ek het jou lief en niks kan ooit daaraan verander nie.”

Sy hoor sy voetstappe met die gang af en dat hy met iemand op die foon praat. Opeens is haar geliefde Petrus ‘n vreemdeling vir haar.

‘n Halfuur later staan sy hom verslae agterna en kyk. Hy was so haastig, dit het kompleet gevoel hy weet nie eens dat hy haar groet nie. Sy strak gesig het darem ‘n oomblik versag toe hy haar skrams op die wang soen.

Sal hy ooit weer huis toe kom? Wat as hy weer ... Sê nou maar hy doen dit weer? Nee, asseblief tog, Here, net nie dit nie! Help asseblief my Petrus dat hy kop sal hou en huis toe kom as alles klaar is.

Ina stap tuin toe. As sy voel soos sy nou voel, moet sy haarself besig hou. Dit was nog altyd haar behoud – om besig te bly en nie te veel te top oor dinge nie. Petrus het vanoggend sonder sy skoene, baadjie en das huis toe gekom. Sy moet dit optel voordat die hond dit in die hande kry, weet sy. Sy tel die baadjie op en skud die dooie grassies af. Sy verbeel haar dat sy iets hoor val iewers, maar steur haar eers nie daaraan nie. Dis eers toe sy voel dat sy op iets trap, dat sy af kyk en die klein boksie op die gras sien lê.

En dit nou? wonder sy. Sy wil dit eers net weer terug in die baadjie se sak sit, maar besluit om tog te loer wat dit is. Die ring laat haar snak na haar asem. Sy maak die boksie toe en sit dit terug in die baadjie se sak. Petrus het nog altyd goeie smaak gehad, maar hierdie keer oortref hy homself, knik sy met ‘n teer glimlag.

Petrus kyk op sy horlosie toe hy die buitewyke van die stad bereik. Hy behoort teen laat vanaand reeds in Keetmanshoop te wees. Hy sit die radio aan, maar byna dadelik sit hy dit met ‘n ergerlike gebaar af. Hy het stilte nodig, nie die geklets van mense wat nie weet waaroor die lewe gaan nie.

Hy laat homself geen tyd toe om af te trek en ‘n bietjie te rus nie. Wanneer hy brandstof ingooi, koop hy ‘n koppie koffie en sigarette. Hy glimlag wrang by die gedagte oor hoe Ina sal reageer as sy moet weet dat hy sit en rook. Sy het hom jare terug oortuig om op te hou, maar vandag het hy ‘n bietjie meer nodig as net ‘n koppie sterk, swart koffie.

Toe hy Keetmanshoop se liggies in die verte sien, trek sy maag op ‘n knop. Sowaar, hy het die hele pad tyd gehad om homself voor te berei op hierdie ding, maar nou is dit opeens vir hom te erg.

Petrus Lambert, jy is mos nie ‘n sissie nie. Wat makeer jou nou? Ruk jou reg, man. Papbroek wat jy is ... kan nie eens ‘n ou plattelandse dorpie met plattelandse mense face nie. Sies, man, sies vir jou!

Sy voet is swaar op die rem as hy in ‘n stofwolk van die teer af trek. Hy gooi sy kop op sy hande wat krampagtig om die stuurwiel klou.

Ek het meer tyd nodig om te dink, ek kan nie hierdie ding doen nie. Ek kan nie die mense in die oë gaan kyk nie ... en dan is daar nog Ma in die lykshuis ook ...

Op langelaas besluit hy om in ‘n gastehuis net buite die dorp te oornag. Dit skep darem nog ‘n klein bietjie afstand tussen hom en die ... die wát? Ergerlik skud hy sy kop. Jy is eintlik niks beter as jou sleg pa nie, weet jy? Jy het drooggemaak en net soos hy, het jy die pad gevat en aanhou hol.

Petrus kry ‘n wrang trek op sy gesig. Hy slaan met sy handpalms op die stuurwiel en skree op homself: “Jy is ‘n man, Petrus Lambert, nie ‘n muis nie. Ruk jou reg en face jou verlede. Hier sit jy en grens en sanik oor stupid mense en wat hulle mag dink, maar wie sê vir jou dat hulle ooit nog in die dorp is? Vir al wat jy weet, het die hele ou spulletjie al lankal hulle goed gevat en getrek ... wie wil nou in elk geval lewenslank in so ‘n gehuggie bly?”

Maar slapenstyd is die spoke terug in sy kop. Ten spyte van die feit dat hy eintlik baie moeg behoort te wees, is daar geen sprake van slaap nie. Hy gaan sit buite op die kamer se trappie en staar die donker nag in. Dit is hier in hierdie dorp waar sy lewe vir altyd en altyd verander het. Dit is hier wat hy die wrede kant van die lewe leer ken het. Dit is hier wat hy geleer het dat liefde nie regtig deel van sy woordeskat is nie. Dit is hier wat hy geleer het dat jou vriende toe eintlik jou vyande is.

Hoeveel kan nou eintlik in dertig jaar verander? Dit is ongelooflik hoe kort dit voel, maar aan die anderkant voel dit ook soos eeue gelede ...

 

EK IS 'N MANGOBOOM

 

Het jy al na ‘n mangoboom, oorlaai met blomme, gekyk? Nee, ek bedoel nou nie of jy so in die verbygaan gesien het hoe oorlaai die boom is met blommetjies nie. Ek bedoel, het jy al gaan staan by die boom en daardie swaar vrag aanskou? ... en ook soos ek gewonder waarom dan? Waarom so ‘n magdom blommetjies as net ‘n klein deeltjie daarvan uiteindelik ‘n vrug in jou hand sal wees?

Wou jy al by Boom weet of sy wéét hoe onnodig dit is om so swaar te dra? Ek bedoel nou maar net, die helfte blommetjies minder ... die helfte minder hoef sy dan kos te gee, nie waar nie? Of is dit nou net ek wat ‘n bietjie dommerig redeneer?

Ons het drie mangobome in ons erf – al drie nou in die pronk! Hulle lyk vir my kompleet soos ‘n  vierjarige dogtertjie wat ‘trou-trou’ speel. Jy weet mos hoe hulle maak, ha? Alles wat lap of valletjie of blink is, moet om die nek en oor die kop en sommer om die lyf ook gedrapeer word. Vir hulself lyk hulle al te pragtig, maar ai! Jy ander moet maar die lag inhou en ewe sedig beaam “Jy lyk pragtig, Ma se kind. Ja, Ma sien jy gaan trou.”

Dis toe wat ek onse vriend Google gaan raadpleeg. Nee, reken hy, al daardie blommetjies is glad nie met die doel om soveel vrugte te dra nie. Nee, daardie 2 000 tot 4 000 blommetjies is bloot om die moontlikheid van bevrugting te vergroot. Met ander woorde, die boom is toe veel slimmer as wat ek gedink het.

Sy laat niks aan die toeval oor nie, hoor. Sy maak vrek seker dat daar iewers genoeg bye, motte, miere, of wat ook al sal wees om darem ‘n goeie aantal blommetjies te kan bestuif. En so gaan die storie voort tot Boom uiteindelik die lekkerste, soetste, mooiste vrugte dra. Maar ja, dit is nie ‘n tiende van die aantal blommetjies waarmee sy haarself oorspronklik getooi het nie.

En net daar gaan my kop weer aan die loop. Smaak my mos nou ál ek en die mangoboom is eie, bloedsusters! Regtig, hoor. Ek dink my derde of vierde naam is iets wat met ‘n mango te doen het. Sowaar soos vet, hoor!

Die enigste verskil tussen my en Boom is dat dit my ‘n hele leeftyd gevat het om te bereik wat Boom jaarliks bereik. Maar kla sal ek nie kla nie, ek is knus-tevrede met my tooiseltjie vrugte, baie dankie.

Jy vat die lewe aan en kleintyd wil jy ‘n dit of ‘n dat word. Jy wend selfs bewustelike pogings aan om jou doel te bereik, maar iewers besef jy dan later dit gaan nie werk nie. Soms maak jy dit nog af as onsinnig of dom of sommer net kleintyd se drome.

So wou ek so bitter graag ‘n omroepster op die radio word. Ja, regtig! Maar helaas, dit het nooit realiseer nie. Dis nou behalwe vir ‘n praatjie hier en daar, wat ek uit my hart uit geniet het. Maar ek het besef: hierdie een is nie regtig vir my nie.

Ek het my hand aan naaldwerk gewaag en, al moet ek dit nou self sê, dit was nogal soms iets waarop ek trots was. Maar weereens – nie die vrug vir die seisoen (lees: my lewe) nie.

Altyd het ek geweet dat moet daardie iets wees wat die ding gaan doen ... maar wat? Ek wou myself soms hard teen die kop klap as ek sien hoe ander ‘n ding begin en net eenvoudig aan en aan en aangaan en ‘n groot sukses daarvan maak. En ek dan? Wat is daar wat ek regtig my eie kan noem en kan gedy daarin?

Ek het aan die skryf gegaan en my hart bloot gelê aan elkeen wat wou of nie wou lees nie. Ja, ek moet erken dat dit nog steeds die passie van my hart is, maaaaar! Moenie vir ‘n oomblik dink dat dit ‘n romantiese pad is wat noodwendig tot groot sukses en ewige roem lei nie. Hoegenaamd nie! Om te skryf is, soos met enige ander projek/werk/onderneming, baie harde werk ... baie harde, ondankbare werk, as jy my sou vra. Hier moet jy my mooi verstaan: ek het nooit gedroom oor potte vol geld uit ‘n boek of twee nie, maar het, soos menige jong skrywer, ook geglo dat kits roem dalk om die volgende boekwinkel se rak vir my sou wag.

Die stryd gaan voort met ‘probeer dit’ en ‘probeer dat’, maar die groot, aardskuddende oomblik breek nooit aan nie. Jy bly maar net jy, al probeer jy ook hoe hard.

En so val Boom se blommetjies die een na die ander grond toe – sommiges vinniger, ander ‘n bietjie stadiger. En nou begin wonder jy oor die doel van dit alles. Was jou lewe dan verniet? Gaan jy regtig, egtig niks noemenswaardig vermag in hierdie lewe nie?

En dan, in die laat ure van die nag, kom die openbaring helder en duidelik: Wanneer Boom kaal gestroop is van haar vrugte en sy staan daar so half verdwaas, bly dit nog die mooie boom wat jy sien groei het, sien blomme dra het, sien vrugte dra het, sien voortbestaan het. Sonder Boom sou die tuin net nie meer Tuin wees nie.

Boom het nie haar plek in die tuin verdien deur vrugte te dra nie, sy was lank reeds daar voordat die eerste piepklein vruggies verskyn het. Juis omdat sy Boom was, het sy haar plekkie in die tuin gekry.

En ek dan?

So eenvoudig, maar so moeilik om aldag te aanvaar – nie wat ek doen nie – nie wat ek voortbring deur al my gesloof en geploeter nie – net maar omdat ek EK is!

MAANLIGSONATE

 

Ek brand vir jou ‘n kersie vanaand, my lief. Ek vier die lewe wat sou wees, maar toe nie was nie. Ek brand vir jou ‘n kersie vanaand, my lief. Weet asseblief dat ek jou diep in my hart bewaar.

Die woedende gedreun van die branders kort by haar huisie is skaars hoorbaar bo die intense vioolmusiek waarna sy luister. Dit het ‘n daaglikse ritueel geword – een waarsonder sy nie kans sien om te lewe nie...twee glasies wyn op die tafel, die brandende kers op die verste hoek, die musiek, en die een leë stoel.

Toe sy vyf jaar gelede hier kom intrek het, het sy besluit dat sy niemand hier sal toelaat nie. Hierdie is haar vesting, haar heilige skuilplek teen die aanslae van die lewe. Niemand sal hierdie heiligdom kom versteur voordat Len dit nie betree het nie. Len...! Bedags is sy in haar blomwinkel, maar as die winkel gesluit is, wil sy niemand sien of hoor nie.

Lydia en haar laatlamsussie, Emsie, is op pad fliek toe. Pa en Ma en wie almal stel nie belang om fliek toe te gaan as hulle hier by die see is nie. Pa is hier vir die vis. Ma is hier om te rus. Rus? Die res van die familie speel nie ‘n rol nie, dus is hulle ook nie saamgenooi nie. Emsie het die idee dat sus Lydia asseblief tog net ‘n man moet raakloop en tot trou moet kom, want genade! is sy nie al (so halfpad) op die rak nie?

Van die fliek kon die twee agterna niks onthou nie, want voor hulle het die mooiste man (Pa sê altyd g’n man is mooi nie, maar hierdie een was wragtag mooi!) gesit. Hy was onbewus van die tweetjies agter hom, maar het ooglopend geen aandag aan die fliek gegee nie. Dit het selfs op ‘n stadium gelyk of hy sit en slaap – en dit terwyl die held toe uiteindelik die heldin in sy arms neem! Kan jy dit glo!

Dis toe die fliek klaar is, dat die ongeluk die twee tref. Die rooi skedonkie het al sy beste dae gehad en hy besluit toe om daar, reg voor die fliek, te weier om aan die gang te kom. Emsie wil nog vir Pa bel, toe die mooie man aanbied om te help.

“Ek sien julle twee het probleme; kan ek help?” Sonder ‘n glimlag, sonder om homself voor te stel. Sommer net asof dit iets is wat hy asseblief tog so gou as moontlik moet afhandel. Emsie wil nog oeee en aaaa, maar die meneer het nie lus vir gesels nie. Hy help hulle om die motor aan die gang te kry en draai om en loop.

“Hoe durf hy loop sonder om homself aan ons voor te stel? Weet hy nie dat ons vir jou ‘n man soek nie?” mor Emsie kliphard. Lydia is al gewoond aan die sussie van haar se dinge, dus steur sy haar nie daaraan nie. Sy is regtig gelukkig op haar eie en sy dink sy doen goed genoeg vir haarself en geen man is nodig om haar aan die lewe te hou nie, dankie! Om ‘n man te vat beteken waarskynlik dat sy haar blomwinkel sal moet verkoop en daarvoor sien sy glad nie kans nie. Nee, die manne moet tog maar hulle eie vrouens trou en haar los waar sy is.

Dis nog donker en almal slaap. Iets het haar vannag gejaag. Iets het haar wakker gehou. Iets...iemand se donker oë, dalk? Onvergenoeg gooi sy die komberse van haar af en staan op. Sy trek haar drafskoene aan en sluip by die huis uit. Sy kon nog altyd die ‘spoke’ verdryf met ‘n vinnige draffie langs die see.

Toe die son opkom gaan sit sy moeg langs die see. Die silwer sonstrepe op die water verblind haar sodat sy met toe oë sit. Sy skrik toe iemand skielik langs haar praat: “Dit is deesdae gevaarlik om so alleen rond te loop, weet jy?”

Sy maak nie haar oë oop nie. Haar hart klop in haar keel. Sy ken hierdie stem – sy weet dit behoort aan die man met die donker oë. Sy antwoord gemaak vererg: “Jy besef natuurlik dat jy my vrede kom onderbreek, hm?”

“Jy het my vrede reeds gisteraand onderbreek toe jy agter my in die fliek gaan sit het. Ek het vannag van jou gedroom en ek hou nie daarvan om van vreemde vrouens te droom nie,” antwoord hy net so rustig terug. “My vrou sal glad nie daarvan hou as sy moet weet ek en jy het in my drome gedans op die mooiste vioolmusiek nie.”

Hy is dus getroud. Dit kom nou daarvan om jou sussie fliek toe te sleep. Maar nog erger, om na haar te luister dat hy die man van almal se drome is. Vervlaks!

Sy staan op en wil verskoning maak om te loop, maar hy keer haar. “Moenie loop nie, asseblief. Ek sal nie byt aan jou nie. Wees asseblief deel van hierdie mooi oggend. Ek sal mooi soet wees, ek belowe.”

“Ek is Lydia en baie dankie dat jy mooi soet sal wees. Ek hou nie van wolwe en ander vreemde gediertes nie.”

“Len. My naam is Len en ek is nie ‘n wolf nie,” antwoord hy gemaak ernstig. “Dit is my huis daar anderkant...met die blou dak.”

Vir die res van die drie weke wat Lydia en haar mense by die see is, sit hulle twee elke oggend ‘n halfuur, soms langer, daar op die bank. Dit is nie nodig om altyd te praat nie, die blote feit dat hulle daar kan sit en mekaar geniet is genoeg vir albei. Hy vertel haar van sy mooi vrou wat op die oomblik in Europa met ‘n vriendin toer – hulle is gelukkig getroud. Hoekom laat dit haar hart so pyn om dit te hoor?

Op ‘n vreemde manier het albei die vrymoedigheid om hulle diepste gedagtes met mekaar te deel. Dalk is dit omdat albei weet het hulle sal mekaar nooit weer sien nie? Dalk is dit omdat hulle siele nog van altyd af dieselfde taal praat, wie sal weet?

“My mense is vroeg vanoggend terug huis toe. Ek ry môre terug Johannesburg toe,” sê sy een oggend. “Ek moet Maandag by die werk wees.” Sy praat sonder om na hom te kyk. Haar hart huil, maar haar gesig bly emosieloos.

Hy vat haar hand. Sy beur nie weg toe hy haar nader na hom toe trek nie. Hulle sit vir ‘n oneindige paar oomblikke styf teen mekaar. “Kom drink vanaand ‘n glas wyn by my. Ek sal soet wees, ek belowe jou.”

Sy staan op en stap weg sonder om hom te antwoord. Sy weet sy speel met vuur. Sy weet sy is die enigste een wat seer gaan kry. Maar sy weet ook dat sy nie huis toe kan gaan sonder om net hierdie een keertjie so ‘n klein bietjie nader aan hom te kom nie. Sy begeer dit om net een verbode oomblik die warmte van sy lyf te ervaar. Sy wil dit ervaar en in die dieptes van haar hart wegbêre vir later se onthou.

Sy wag tot die son byna onder is voordat sy die deur agter haar sluit. Die see is spieëlglad en stil – asof in afwagting op ‘n groter gebeurtenis. ‘n Verlate seemeeu vlieg laag oor haar kop verby. Sy sien nie die see nie, sy hoor nie die seemeeu se skree nie. Sy weet dat hierdie die begin van ‘n pynlike einde in haar pad is. Na vanaand sal niks ooit weer dieselfde wees nie.

Hy wag vir haar in die straat. Sy stap agter hom aan deur die donker huis. Hulle praat nie. Buite op die patio staan twee glase wyn reeds geskink. Daar is geen ander lig behalwe die een kers op die verste hoek van die tafel nie. Van iewers af hoor sy die sagte klanke van die Maanligsonate. Die vioolklanke huil saam met haar hart.

Hy gaan sit in die leunstoel en wag dat sy langs hom moet kom sit. Sy doen dit nie, want sy is bang vir haarself. Sy weet dat sy hier die sterker een moet wees vanaand. Die wyn is soet op haar tong, byna soos die liefde in haar hart vir die man wat dit geskink het.

Toe hy agter haar kom staan, draai sy om en druk haar kop in sy bors. Hy maak haar toe met die warmte van sy arms. “Bly vannag by my, my lief,” sug hy in haar hare.

Sy het gebly. Vir daardie een stormagtige nag was dit sy en hy in die lig van die kers. Iewers het die vioolmusiek opgehou. Die branders het stil geraak. Die kers se lig het doodgegaan. Later was dit net die liefde wat brandend gebly het tot die oggend se lig oor die see kom skyn het. Sy het woordeloos opgestaan en by die huis uit gestap. Iewers het haar skoene en trui bly lê, maar dit het nie meer saak gemaak of dit warm of koud of wat ookal is nie.

Lydia en haar familie kom ‘n jaar later weer by die stranddorpie aan. Voor Len se huis is ‘n ‘Te Koop’ bordjie. Sy hoor in die kafee dat sy vrou oorlede is. Hy het iewers heen gevlug, niemand weet waarheen nie. Die groot huis sonder sy lieflike vroutjie het te veel vir hom geraak en hy het die pad gevat. Niemand het hom weer gesien nie.

Sy koop die huis. Sy maak dit haar eie veilige vesting. Sy maak dit haar heilige skuilplek teen die verlang en alleen in die lewe. Hier voel sy veilig en die naaste aan die liefde wat sy in haar hart dra. Op die patio staan die tafel en die twee stoele en het sy haar daaglikse ritueel – een waarsonder sy nie kans sien om te lewe nie...twee glasies wyn op die tafel, die brandende kers op die verste hoek, die musiek, en die een leë stoel waarop niemand ooit sal sit nie.

Die blomwinkel is onmiddellik ‘n sukses. Haar kliënte kom van die stad af om haar te ondersteun. Volgens almal is daar net ‘iets’ in haar werk wat hulle by niemand anders vind nie. Wanneer hulle haar vra wat haar geheim is, antwoord sy met ‘n breë glimlag: “Dalk is dit maar die liefde wat sulke dinge aan ‘n mens doen, jong.” En almal lag dan lekker, want Lydia het nog nooit eens ‘n vaste verhouding gehad nie, het sy?

Daar was al mans in haar lewe, ja. Hulle was goeie vriende en dalk goeie troumateriaal, maar Lydia kon nie die belofte aan Len, die belofte dat sy vir altyd vir hom sal wag (het sy dit ooit hardop vir hom gesê?), verbreek nie. Hoewel hulle albei geweet het dat daardie een nag verkeerd was, kon sy dit nie vergeet nie. Len het geen beloftes aan haar gemaak nie, maar haar siel was vir altyd en altyd vas aan hom geweef.

Dit is laat Saterdagnamiddag. Dit was ‘n lang en besige week. Sy sien daarna uit om haar skoene uit te skop en ‘n ver end langs die see te gaan stap. Die see is haar boesemvriend, haar vertroueling, haar enigste toevlug wanneer dit alleen raak in die groot, stil huis.

Toe sy aankom huis toe, is sy dadelik opstandig. Voor haar huis staan ‘n motor. Wie is dit? Hoe durf hulle haar privaatheid so skend? Sy het niemand genooi nie en sy is ook nie van plan om iemand ooit te nooi nie. Sy stap stadig nader – skielik te bang om haar eie voordeur oop te maak, want wie ookal met die motor daar gestop het, is nêrens te sien nie. Sy hoor weereens haar vriende se vermanings dat ‘n mens nie jou huis so kan laat oopstaan nie, dit is glad nie veilig vir ‘n alleenloper soos sy nie.

Sy maak die deur oop en stap stadig in. Eers sien sy niemand nie, maar sy weet iets is anders, iewers is iemand. Sy voel die teenwoordigheid van nog ‘n mens aan. Buite op die patio staan twee glase wyn reeds geskink. Daar is geen ander lig behalwe die een kers op die verste hoek van die tafel nie. Van iewers af hoor sy die sagte klanke van die Maanligsonate. Die vioolklanke jubel saam met haar hart.