AS NIKS MEER SIN MAAK NIE

Ek is so pas deur ‘n merksessie wat ek nog nooit beleef het nie – 785 vraestelle en vyf rooi penne binne drie weke. Mens! Jy moes dit beleef het om dit te kan glo. Maar weet jy wat? As ek weer die kans kry, doen ek dit weer. Dit bly maar net wonderlik om jou vermoëns te strek en te strek, selfs tot daar waar jy nie gedink het dit is moontlik nie.

Jy sal dit dalk vreemd vind, maar die hele tyd wat ek sit en merk, is my kop besig met goedjies ... goedjies wat meer en meer pla. Die jonges sal dit dalk toeskryf aan die grys hare? Ek weet nie, maar dit maak ook nie baie saak nie. Feit van die saak is dat dinge my pla en ek gaan jou nou daarvan vertel.

Ek vra nooit vir terugvoer nie, maar hierdie keer wil ek graag jou opinie oor my deurmekaar gedagtes hê. Reg so? Ek sal dit baie waardeer, hoor ... soos ek altyd elke op- en aanmerking waardeer.

Stel jou nou voor jy is in ‘n klein dorpie. Die gemeente van die kerk is dus eintlik die dorpie. Alles loop voor die wind, totdat een van die ouderlinge se jong dogter haar kom vestig. Sy is die nuwe juffrou by die hoërskool. Maar, o jittetjie tog! Die mens is heel ‘buite orde’, soos die hoofouderling dit ernstig voor die kerkraad verklaar. Kan sy dan nie wéét dat ‘n mens nie so aantrek nie? ‘n Mens kom mos nie op straat met sulke klein stukkies lap oor jou liggaam nie? “Hemel, Dominee, my vrou moes my lawe toe ek by die huis kom!”

Die stomme Susanna word onder sensuur geplaas nog voordat sy die eerste keer haar voete in die kerk gesit het. Die rede? ‘n Mens weet mos dat jy nie so mag lyk op straat nie. Jy weet ook dat jy die mans in die versoeking lei, dus moet jy maar eers leer aantrek voordat jy dit in die kerk waag. Amen!

Die volgende Sondag is dit weer sulke tyd. Ou Peet van Helsdingen het Vrydagaand weereens homself te buite gegaan by die kroeg. Hy kry Maandag ook sy brief van die geagte kerkraad af: Totdat jy leer hoe om jou te gedra, is jy nie welkom in die gemeente se heilige byeenkomste nie. Amen!

Waarop ek hier afstuur, is bloot dat ek en jy grootgeword het met wat ‘reg’ en met wat ‘verkeerd’ is. Daar is net eenvoudig dinge waarvoor jy nie kan sê ‘Ek het nie geweet nie.’ Dis so maklik soos dit! Jy mag nie vir jou ma jok nie, jy mag nie jou maatjie se potlood vat nie, jy mag nie ... eindelose reekse dinge wat jy net eenvoudig geweet het omdat dit is hoe jy grootgemaak is. Wanneer jy sekere van hierdie moets en moenies oortree, gaan jy tronk toe, dit weet jy sonder dat iemand dit elke dag vir jou moet uitspel.

Nou is daar ‘n ander kant ook. Jare gelede lees ek ‘Things fall apart’ van Chinua Achebe. (Ek weet, dadelik sit my kind die selfoon sommer af!) in die voorgeskrewe klas van my Graad 11’s en 12’s. Daar ontmoet ek vir Okonkwo, die leier van ‘n denkbeeldige ‘clan’ bo in Afrika.

Ek gaan dit nie vir jou aandoen om die storie te herhaal nie, want dit is nie wat my pla nie. Hier ontmoet ek vir Okonkwo en sy mede-stryders. Hulle word groot en ‘weet’ ook sekere dinge. Hulle weet ook wat is ‘reg’ en wat is ‘verkeerd’. Die lys is lank, maar ek noem net enkeles. Hulle weet dat ‘n gebreklike baba in die woud weggegooi word. Hulle weet dat ‘n swakkeling uit eie stam met die kapmes doodgemaak word. Hulle weet dat hulle met die groot feeste alles om hulle verwoes met daardie einste kapmesse.

Ja, hierdie mense het dit geweet en dit was reg en goed vir hulle. Daar was geen vrae daaroor gevra nie, want dit was logies vir hulle soos dat die son elke oggend opgekom het.

Nou is daar nog ‘n ander ding ook wat my pla, en dit is juis wat aanleiding gegee het tot hierdie lang relaas. 

Vir alles het ons standaarde en vasgelegde reëls, nie waar nie? Wanneer jy so of so oud is, moet jy reeds ‘n motor besit, ‘n huis aan die afbetaal wees, vroutjie en kindertjies, ens., ens. Jy moes dit of dat studeer het en jou salaris moet asseblief goed genoeg wees sodat jy gereeld gesien kan word by die ‘blink’ plekke. Reg?

Jou kinders moet almal gaan studeer en dan instap in ‘n werk wat Pappie gewoonlik eers moet goedkeur. Reg? Jy besluit ook so half en half vir Sussie wat sy moet gaan studeer, want ‘sy moet darem na haarself kan kyk tot sy trou’, nie waar nie?

En dis toe mos wat ek aan die Kommunisme dink wat ‘n kind vat en ‘n ballerina of atleet of wat ookal maak. Daardie kind presteer sonder ophou. Hoekom? Is dit nie dalk omdat dit is wat die kind voor aangelê is en wat hy/sy die graagste wil doen nie? Ek vra maar net, hoor.

Sit en merk ek honderde vraestelle en die stomme kind weet nie hoe om ‘continuous tense’ te skryf nie. Hy verloor die punt net daar. Nie omdat hy nie die ‘tense’ kan gebruik nie, net omdat hy dit nie kan spel nie. Hoekom moet dit so werk?

Genugtig, ek kerm die aand om en ek kom nie tot ‘n punt nie.

My vraag is net dit: Wie besluit op wat reg is en wat verkeerd is? Wie stel standaarde op? Wie bepaal wat is nodig sodat ek op my oudag kan sê: Ek het dit gemaak?

Want, jy sien, wat vir jou reg en aanvaarbaar is, is nie noodwendig vir my die standaard nie. 

Nou vra ek weer: Wie bepaal al hierdie dinge?

  

AS MY KOP MET MY OP LOOP GAAN

So het ek vandag weer ‘n onderonsie (net darem so ‘n ligte enetjie!) met iemand. Niks in die besonder het gebeur nie, dit was net so ‘n paar ongevraagde woorde en dan ... die lyftaal, mos. Jy weet mos, iemand het nog niks gesê nie, maar jy ‘lees’ daardie lyf en jy weet! Nou ja, dis min of meer ook wat gebeur het met my vandag. 

Vyf minute later is ek weer daar waar ek nie wil wees nie. Dis nou daar waar die minderwaardigheid diep inskop en die ellende sommer hoog in die bloei staan. “Vir wat?” vra ek myself af. “Waarom gee jy jou mag aan daardie persoon oor?”

Jy sien, dit is mos nou maar eenmaal so – jy kan nie al daardie negatiewe emosies ervaar as gevolg van iemand anders voor jy nie jou mag aan hom/haar oorgegee het nie. Jy glo my nie? Nou waarom presies kry die mens dit dan met jou reg?

Maar wat ek eintlik op die hart het, gaan nie oor ander mense nie. Ek besef net meer en meer watter ontsettende mag het my gedagtes en woorde op my lewe. As ek toegee en bly sanik oor dieselfde ding, is my ellende geboek!

Op en af. Op en af. Gelukkig. Tevrede. Hartseer. Mismoedig. Weer gelukkig. Weer beneuk.

Dis daardie ‘ding’ in ons kop wat so met ons woer-woer speel. Ek probeer verduidelik ...

Ons vroumense ken dit almal, ek weet. Jy staan mos vanoggend op en gaan staan voor die kas om aan te trek. Vyf minute later is die hoop klere op die bed groter as die alles saam wat nog in die kas oor is. Gister nog was jy doodgelukkig in hierdie toppie, maar vandag laat dit jou lyk soos ‘n ... besluit maar self, hoor. ‘n Mens kan ook nie alles op skrif sit wat jy sulke tyd dink (en dalk miskien nog kwytraak ook) nie.

Nou wat het dan van gister af tot vanoggend gebeur met die toppie? Niks! Heeltemal niks! Dis nie die arme toppie wat jou so verwese op die vloer lê se skuld nie, man. Dis jou kop wat dit aan jou doen.

In ‘n sekere mate kan ons ek dieselfde sê van ons my innerlike vrede ook. Alles gaan goed vir dae, weke, selfs maande ... tot op ‘n dag! Jy staan op met die hele aarde wat op jou skouers rus. “Los my net uit, asseblief!” hoor ek myself sê. “Vandag is net nie my dag nie.”

Maar die ‘vandag’ word ‘n week, ‘n maand, en later is dit nou maar soos dit is. Niks is meer lekker of mooi of goed nie. Die lewe het ‘n las geword – ‘n las wat te swaar is om te dra. ‘n Las wat ek lankal nie meer wil of kan dra nie. “Seblief, Meneer, ag sê tog weer: Is dit die pad wat ons moet môre gaan?”

En jy weet nie meer of jy kans sien daarvoor nie. “’n Stukkie lê hier, en ‘n stukkie lê daar. Die stukkies van my lewe ...”

Nou, hoe nou verder?

Ek luister vanaand na “Lord of the dance” wat Laurike Rauch so dieplik mooi sing en dit kom by my op: Suster, jy is op hierdie aarde en jy moet hierdie lewe dans! Soms dans jy met jou kop in die lug en jou arms hoog daarbo. Ander kere smaak dit mos vir jou of jy liewer moet grondlangs kruip, nie waar nie?

Dan is daar net een oplossing: Wat jou kop en jou hart en wat of wie ookal vir jou sê, speel (eintlik) nie ‘n rol in die lewe nie. Want, jy sien, die son gaan nog altyd opkom en ondergaan en, as dit die Here se wil is, sal jy nog altyd moet dans.

Terwyl ek nou MOET dans, waarom sit ek nie sommer maar 'n smaail op die suur gesiggie nie? 

Eers smaak dit mos vir jou of jou wange gaan skeur, want hulle is nie lus vir smaail nie. Ek weet, suster, ek weet! Soms is dit nodig om 'n bietjie hulp te kry (het jy al 'n wasgoedpennetjie oorweeg?). Ander kere gaan dit makliker om hom daar te hou.

Want, jy sien, daardie smaail maak alles makliker. En mooier. En beter. 

En dan? Voor jy jou kom kry, is jy weer op die voete en dans jy met die kop in die lug.

EK KYK OP NA DIE BERGE ...

Ek sit en luister na almal wat groet op Mengelmoes. Die boere groet een-een ... elkeen met ‘n hartseer stem. “Dit gaan goed, maar ...”

Ek, kind van die Namib, kry die donker beeld van rooi duine, hier en daar ‘n pikswart graspol, uitgeteerde diere en hitte wat ‘mirages’ maak op die vlaktes. Ek ruik die droogte! Ek proe die droogte wrang op my tong ... en ek huil!

Ek is weer kind in die Namib-huisie. Pa is vroegdag veld toe – nie om lammers te gaan haal nie. Pa is veld toe om te gaan kop-af sny wat nie meer verder kan loop nie. Ma praat lankal ook nie meer nie. te gaan kop-af sny wat nie meer verder kan loop nie. Ma praat lankal ook nie meer nie. 

Hoeveel?” vra Ma sag.

“Dertien,” antwoord Pa. Hy eet nie verder nie. 

ns eet in stilte klaar. Pa sug en beduie na die Bybel op die kas.
Iemand staan op en gee dit aan. 

Pa kug, sit sy oop hande weerskante van die Bybel op die tafel en begin lees. 

Psalm 121 – Op pad.
1 ’N BEDEVAARTSLIED.
Ek slaan my oë op na die berge: waar sal my hulp vandaan kom?
2 My hulp is van die HERE wat hemel en aarde gemaak het.
3Hy kan jou voet nie laat wankel nie; jou Bewaarder kan nie sluimer nie.
4Kyk, die Bewaarder van Israel sluimer of slaap nie.
5Die HERE is jou Bewaarder; die HERE is jou skaduwee aan jou regterhand.
6 Die son sal jou bedags nie steek nie, die maan ook nie by nag nie.
7Die HERE sal jou bewaar vir elke onheil; jou siel sal Hy bewaar.
8Die HERE sal jou uitgang en jou ingang bewaar, van nou af tot in ewigheid.

Ons vat hande ... ‘n gewoonte wat net maar altyd daar was in ons huis – as ons bid, vat ons hande. Met toe oë wag ons dat Pa moet bid. 

Hy sit met geboë skouers – so moedeloos, so oorwonne en verslaan.
Hy kug weer. Met ‘n seker stem bid hy: “Ek slaan my oë op na die berge: waar sal my hulp vandaan kom? My hulp, ja Here, mý hulp, is van die HERE wat hemel en aarde gemaak het. Amen.”

Toe Pa opstaan om buite toe te gaan, lyk hy opeens anders. Dit lyk kompleet of hy so pas baie goeie nuus gekry het. Is dit ‘n glimlag wat ek op sy gesig sien?

En ek weet: My hulp kom van die Here wat hemel en aarde gemaak het!

AS DIE WÊRELD OP SY KOP GAAN STAAN

Vreemd hoe ‘n mens se opinie oor dinge kan verander ... dis nou dinge wat jou diep raak en wat jou (waarskynlik) meer as een nag se slaap kan kos. Ander dinge kan jou op die oomblik so ontstel dat jy ‘n kabaal opskop dat dit gehoor word tot aan die eindes van die landsgrense (of selfs verder).

Die dag toe my koshuisvader my na sy kantoor toe geroep het, was vir my asof die dood self op my neergedaal het. Ek was in standerd drie (Graad 5) en hy was my klasonderwyser. Ek onthou sy ontevrede gesig. Ek onthou my natgeswete hande en die benoudheid op my bors. Hy was doodstil. Het my net om die lessenaar na hom toe gewink en afgekyk op my vraestel. Daar het dit in duidelike blou ink gestaan. Ek het 16 uit 60 gehad vir die Junie-eksamen. Vandag maak dit nie meer saak nie, maar daardie dag was, soos ons altyd gesê het, dit nag vir my. My pa en ma was nog minder beïndruk as die onderwyser. Ek mag vir die hele somer nie geswem het saam met die ander koshuiskinders nie – moes glo daardie tyd geskiedenis leer.

Ek dink nou aan die dag toe ek as jong ma saam met my man op pad kerk toe was. Ons motor was stukkend, dus het ons sommer gestap. Ons het in Maltahöhe gebly, dus was stap eintlik nie ‘n probleem vir ons nie. Die ding is net dat ons so pas ‘n baba ryker geword het en die orde en roetine in die huis was glad nie meer soos voorheen nie. Ons gesels al die pad kerk toe – ek met die baba, hy met die Bybel en Gesangboek. Voor die kerkdeure wil ek my hare darem ‘n bietjie reg vryf. So met die een hand hou ek vir baba en die ander hand moet nou ... Hemele val op my! Ek het nooit my hoed op my kop gesit nie! Nouja, wat ek als gesê het, weet ek nou nie meer nie. Ek kan net onthou dat my man (wat mos moes GESIEN het ek het nie ‘n hoed op nie!) die hoed moes gaan haal en bring.

Die een storie oor my ma waaroor ons baie gelag het agterna, was die dag met die bak kerriekos. En hoor nou vir my, as daar een is wat kerriekos kon kook, was dit nou die Ouma. Ons klomp kinders met ons aanhangsels was daar en daardie bak was gelykvol met die lekkerste skenkelbeentjies en wat nog alles. Toe sy nou vir bak wil vat en tafel toe dra, glip hierdie bedryf uit haar hande uit. Die genade is dat sy so op en wakker was. Op ‘n manier druk sy vir bak teen die oond se ruit vas. Al wat Ouma kon sê, was iets soos: “My bak, my bak!” Jy moet my tog nie vra hoe nie, maar sy het daardie kooksel gered en ons het almal genoeg gehad.

Ek is seker jy het baie voorbeelde van sulke dingetjies wat op die oomblik ‘n krisis was, maar agterna toe eintlik nie die ergste was nie.

Daar is mos die storie (ek sweer in elke familie is iemand wat dit oorgekom het!) van die vrou wat op pad winkel toe was. Sy is op hierdie besige sypaadjie tussen hoevele mense. Opeens voel sy die onderrok se rek het meegegee. Nouja, toe hy grond toe gaan, skop sy dit bloot eenkant en stap verder. Wie het almal gesien? Ag, wie traak dan nou daaroor?

‘n Baie onlangse krisis in my lewe was toe ek afgelê is by die werk. Dit was sommer nou die dag, hoor. Ek is letterlik deur elke stadium van opstand, woede, selfbejammering, swak selfbeeld, twyfel in myself, wantroue, noem maar op! Sowaar, dit was regtig nag vir my! Die wêreld het vir my op sy kop gaan staan en niks was reg of goed of mooi nie.

Ek hoop jy het dit raakgelees dat ek dit in die verlede tyd skryf. Ek WAS in ‘n toestand! Ek HET jammer gevoel vir myself!

En nou? Wat het dan nou verander? Niks nie, hoor. Alles is nog dieselfde as wat dit daardie dag was. Ek is nog altyd by die huis. Ek gaan nog altyd in die vroeë oggendure slaap. Ek doen nog altyd niks anders as voorheen nie.

Nou wat het dan verander?

Ek. Ja, ek het verander. My kop en my hart het omgeswaai en die wêreld weer mooi in die oë begin kyk.

En toe?

Toe raak dit lekker en ek besef net een ding: My identiteit hang nie af van wat ek reg of mooi of goed kan doen nie. Glad nie.

Ek is ek, al draai die aarde op sy kop..

OM NUUT TE BEGIN

En so is dit alweer die einde van nog ‘n week in 2019 – die jaar waarna baie van ons rykhalsend uitgesien het. Diep in ons harte wil ons tog maar altyd glo dat dit môre beter sal gaan as gister, nie waar nie? Ja, dit is waarop ons geloof ook gegrond is – om te glo in dit wat jy nou nog nie kan sien nie.

Nee, ek wil glad nie hier skryf oor enige nuwejaarsvoornemens nie. Dit is lankal ou nuus, glo ek. Jy besluit hierdie groot ding op die laaste dag van die jaar, en 24 uur later het jy reeds daarvan vergeet. Ha-a, ek het baie lankal opgehou om myself daarmee te flous, glo vir my.

Voor ek verder skryf, wil ek ‘seblief verskoning maak vir die Engelse aanhalings wat ek gaan gebruik. Soos met enige taal, het Engels ook ‘n manier om sekere dinge net beter uit te druk as enige ander taal. Dalk stem jy nie met my saam nie, maar verdra my maar hierdie een keertjie, asseblief. Hoe sou jy byvoorbeeld 'new beginnings' uitdruk? Ek weet regtig nie.

‘n Vriend stuur vir my hierdie almanak van1895. “Moet tog nie die moeite doen om ‘n nuwe almanak te koop nie, gebruik sommer hierdie een.”

Ek kyk ‘n slag daarna en wil net verder gaan, toe dit my tref: Alles wat is, was reeds. (‘n Aanhaling/gesegde van my onderwyser in standerd 5) Ja? Ek sien jy frons liggies hieroor. Die jonges sê almal gelyk: Issie! Die modes van vandag was nog nooit voorheen nie. Regtig? Dink jy regtig dit het nog nooit voorheen bestaan nie? Kyk ‘n bietjie na hierdie skepping uit 1930 en dan stry jy weer met my, toe?

Stephen King: “Sooner or later, everything old is new again.”

 
Ons het dus anderdag die einde van 'n jaar gevier, maar ook net daarna die begin van 'n nuwe een. Einde? Begin? In dieselfde sin?

Marianne Williamson: “Every ending is a new beginning."

Ja. Ons kon leer uit die ondervindings van die jaar wat verby is, maar ons kan ook uitsien na die een voor ons. Ons kan bou op dit wat agter is. Sommiges was sleg, ander dalk baie sleg. Maar die goeie dinge het nie agtergebly nie, dit is seker.

TS Elliot: "What we call the beginning is often the end. And to make an end is to make a beginning. The end is where we start from."

Maak die stelling van Elliot vir jou enigsins sin? Dink 'n bietjie daaroor. Ek het hom 'n paar maal oor die tong laat rol voordat dit lekker ingesink het.

Ons kom baie maal in ons lewens by 'n punt waar ons totaal en al wil oorgee. Jy glo daar is geen uitkoms nie. Jy weet hierdie is die einde vir jou ... niks kan jou weer uit hierdie ellende haal nie! Wat meer is, daar is niemand wat verstaan en/of kan help nie. Jy is alleen in jou ellende en pyn.

Was jy al daar? Ek was. Glo my maar. Ek was!

En dan? Hoe nou verder?

Wanneer jy later terug kyk, sien jy dat daar toe tog 'n uitkoms was. Wat vir jou soos die einde gelyk het, was toe al die tyd die begin van 'n nuwe hoofstuk in jou lewe. En hierdie nuwe hoofstuk is so mooi, man! Dis baie beter as wat jy ooit kon vra voor. Dis sulke tyd wat jy prewel: "As ek maar net voor die tyd geweet het ..."

Ek wil aan elkeen wat 'aan die einde' gekom het, vanaand hierdie boodskap gee: 'Seblief, hou vas! Moenie oorgee en moed verloor nie. Want, jy sien, daar MOET eers 'n einde wees voordat daar 'n (nuwe) begin kan wees. 

Dink maar aan die skoenlapper in die aaklige papie. Dink aan die saadjie wat jy in die lente in die grond gedruk het en wat nou 'n pragtige plant is. Dink aan jouself toe jy die laerskool met al jou vriende moes verlaat ... net om 'n paar weke later nuut te begin in 'n nuwe skool met selfs beter vriende as voorheen.

Ek glo die enigste geheim aan dit alles is dat ons 'n streep moet trek wanneer ons by die einde gekom het. Ons moenie daar vassteek en bly staan nie. Hoe kan ek nuut begin as ek nie vorentoe beweeg nie?

En dan! Alles wat voorheen was, is nog steeds. Selfs al lyk dit vir jou of jy alles verloor het, is dit nie regtig die waarheid nie. Die dinge wat saak maak IS NOG ALTYD.

EEN PLUS EEN IS EINTLIK MOS MAAR EEN

En toe beleef ek dit vandag. Kan jy dit glo? Ek, gebore en getoë Namibier, sien toe vandag die heel eerste keer ‘n Welwitschia mirabilis. Hoe is dit dan moontlik, kan jy my vra. Ag, daar is seker meer as een rede daarvoor, dink ek. Maar die eintlike rede daarvoor is dat ek nog nooit gedink het dat ek ooit in my lewe die voorreg sal kry om dit van naderby te kan besigtig nie.

Want, jy sien, dit is mos hoe dit werk. Bloot omdat ek nog nooit die wens uitgespreek het nie, het dit nog nooit gebeur nie. Ons loop mos met hartsbegeertes rond en glo die goeie fee sal dit vir ons waar maak. Ha-a, dis nie hoe dit werk nie. Maak net ‘n slag jou mond oop en spreek jou hartsbegeertes hardop uit en kyk wat gebeur. Is! Moenie stry nie!

Ons stop en ek stap oor die kaal vlaktes na ‘n kleinerige een toe. My asem sit vlak in my keel van opgewondenheid. Regtig? Gaan ek sowaar vandag een van my grootste wense bewaarheid kry?

Ek gaan staan so endjie van hom af. (Natuurbewaring/iemand het met klippe ronde sirkels om elkeen gepak om hierdie kosbare plante te probeer beskerm teen vandale.) Dit voel of jy in ontsag so ‘n bietjie sagter moet asemhaal. In kort: dit is ‘n gesig wat ek tog nie kan beskryf nie, want eintlik is dit iets wat jy met jou hart, meer as met jou oë, ervaar.

Een plant met baie name: Die Namas noem hom Kharos, of Khurub. Die Damaras praat van Nyanka en die Hereros noem dit Onyanga. In Afrikaans word soms verwys na die Tweeblaarkanniedood.

Tweeblaarkanniedood. Net twee blare ... wat aanhou groei en amper vir ewig voortbestaan. Sjoe! Indrukwekkend, is dit nie? My seun merk op dat as hierdie een 1 500 jaar oud is, dit min of meer begin groei het in die tyd van die apostels van Jesus. Dit laat jou besef hoe kosbaar die plant werklik is.

Hoewel dit net twee blare het, vorm dit deur die jare so ‘n netwerk dat jy glad nie kan sien dit is net twee blare nie. Dit vorm ‘n eenheid wat dit moeilik vir die oog maak om te onderskei waar en hoe dit vandaan kom.

Vanoggend sit ek en my liefie koffie drink. Ons gesels nie juis nie; dis net sulke een-een woordjies en/of frases. Jy weet mos, as iemand jou hart ken, is daar nie baie woorde nodig nie. Julle gesels amper meer met die harte as met woorde. En ja, dis ook asof julle verbintenis al vir eeue lank aankom.

Ek noem dit vir Liefie dat dit darem baie vreemd is om so daaraan te dink – twee totaal en al verskillende mense wat iewers ‘n raakpunt het en hulle is vir ewig gegom aan mekaar. Weet jy wat antwoord hy my? “Dis net jammer dat baie mense weghardloop voordat die gom behoorlik droog geword het.”

Nou hoor ek jy vra my hoe ek nou die storie van die Welwitschia en twee getroudes bymekaar kan bring.

Dis (vir my) baie logies. Die twee blare wat ‘n kosbare eenheid vorm en vir eeue en eeue ‘n boodskap uitdra aan die wêreld: Kyk wat doen ons in ‘n woestyn – ons groei en gedy en laat onuitwisbare indrukke by elkeen wat langs ons verby stap.

So is twee siele wat ‘gegom’ is in ‘n eenheid ook. Die liefde tussen die twee mense is onuitwisbaar vir eeue en eeue – eintlik tot in ewigheid. Selfs al sou een of albei sterf, kan niks ooit daardie eenheid tussen die twee vernietig nie. Dit leef voort in jou kinders en eintlik in almal wat jou lewe met jou deel. 

Nou is my vraag (meer aan myself as) aan jou: Presies wat lees ander mense in jou verbintenis met jou dierbares? Is dit ook soos die Welwitschia wat ander asemloos en verwonderd laat? Of laat dit dalk juis mense (selfs jou kinders) besluit dat dit nie die moeite werd is om lief te hê en te trou nie?

Ek vra maar net, hoor.

OUD EN SAT DER DAGEN

Ek sien haar een aand so half toevallig. Ons paaie kruis nooit (meer) nie, maar hierdie keer het dit onbeplan gebeur.

Ek kan nie haar gesig in die donker sien nie. Ek weet bloot dit is sy omdat ek haar op daardie oomblik daar verwag het. Al wat ek sien, is haar silhoeët, dus. Die skok tref my soos 'n vuishou op die krop van my maag – is dit moontlik?

Is dit moontlik dat jy op hierdie ouderdom so moeg vir die lewe kan wees? Is dit moontlik dat jou hele liggaamstaal dit uitroep dat jy genoeg gehad het van die lewe en alles wat daarmee verband hou? Is dit moontlik?

Dit is inderdaad moontlik, want ek het dit gesien daardie donker someraand.  

Ek gaan huis toe met die beeld van ‘n mens wat lewensmoeg is ingeprent en vasgebrand. Die beeld van iemand wat dalk te gou te vinnig groot wou wees?

Ek kan nie en ek wil nie vir jou die storie van hierdie mens vertel nie. Dit sal onregverdig wees, aangesien sy nie haarself kan verdedig nie. Ek los haar dus daar in die donker straat, as jy nie omgee nie.

Maar! Die feit van die saak is dat baie van ons jare voor die tyd lyk asof ons gereed is vir die  salige heengaan na ‘n beter plek. Ons spreek dit nou nie eintlik hardop uit nie, maar dit kos nie veel om dit af te lei van jou hele menswees nie.

Jy weet, daar is ‘n verskil tussen ‘om arm te wees’ en ‘om arm te lyk’. Het jy dit geweet? Die deursnit mens het waarskynlik al op ‘n stadium van die lewe gevoel daar is niemand wat armer as jy is nie. Jy tel die sente en jy meet en pas, maar verdomp of jou somme wil klop. Ek weet, ek was ook daar.

Maar ek praat nou van ‘om arm te lyk’. Die oumense het gepraat van ‘oud en sat der dagen’. Dit is ‘n ding wat jy onbewustelik om jou skouers gooi en later so gewoond raak daaraan dat jy nie eens besef jy versmoor onder hierdie aaklige tjalie nie. Hy rem druk jou skouers af tot jy op ‘n plek kom waar hulle lewenslank gaan vasgroei net so langs jou ribbes. Op jou gesig dra jy ‘n masker van suiwer ellende – die mondhoeke mag nooit, ooit lig nie! Nee, hulle moet ‘n stram reguit lyn wees, of, beter nog, hoe laer die mondhoeke hang, hoe baie beter.

En nou vir die cherry op die koek: Nou trek jy aan volgens wat jy in die spieël sien. Alles moet vaal en kleurloos wees, asseblief. Niks van ‘n uitspattige stukkie rooi of geel nie, want dis aaklig! Stemmigheid (lees vaal en verslons) is die wagwoord. En, o groot asseblief, onthou om die haartjies ook so touerig as moontlik te hou, hoor.

En maak die tjaliedraer dan die voordeur oop vir ‘n opgewonde kuiergas, onthou dat hulle nooit mag opkyk nie. Nee, hulle kyk net so links by die persoon verby en fluister-praat met iemand agter die kuiergas.

Ek weet jy dink ek is vandag ‘n regte ou Miesies Bitterbek. Ja, ek weet! Hou net op met kerm daaroor, man. Dit kan net dalk gebeur dat daardie tjalie om jou skouers gaan nesskop ook, hoor.

Ek wil eintlik vandag aan elkeen wat daardie outfit so gewillig dra, vra om ‘seblief nie vies te wees as jou buurvrou nie ook so ‘n tjalie dra nie. Dis nou maar eenmaal ‘n ding van tjaliedraers – hulle haat almal wat nie tjalies dra nie. Hoekom? Ek weet nie, jong, ek weet regtig nie.

Gaan kyk vanaand ‘n slag in jou spieël en bepaal self of die tjalie om jou skouers pas of nie. Toets of jou skouers nog lekker regop kan trek. En, die belangrikste, kan jou mond nog glimlag? Of bêre jy daai glimlag in die donker tjalie se sak?

Ek vra maar net, hoor.